Merchandise
De gedaantewisseling van Vitesse
Zaterdag, 18.43 uur. Het is twee minuten voor de aftrap van NAC Breda-Vitesse en er is volop consternatie in de Arnhemse kleedkamer. De bel die aangeeft dat de spelers zich in de catacomben moeten opstellen heeft al geklonken, als Wilfried Bony zijn hoofd schudt en bedroefd kijkt. Het gaat echt niet, een van zijn kuiten zit vast en in de warming-up is de pijn alleen maar erger geworden. Spelers kijken elkaar wat bedenkelijk aan. Even daarvoor is verdediger Frank van der Struijk met een liesblessure ook al afgehaakt, maar het missen van het beest uit Ivoorkust hakt er flink in. Vervanger Marcus Pedersen wordt gemaand snel zijn wedstrijdkleding aan te doen en met enkele bemoedigende woorden probeert trainer John van den Brom zijn ploeg weer op scherp te krijgen. Tevergeefs. Terwijl Wilfried Bony het eerste half uur van de wedstrijd in de kleedkamer blijft en door masseur Gerard Verwaaijen flink onder handen wordt genomen, krijgt Vitesse in Breda alle hoeken van het veld te zien. Het dolende elftal is geen schim meer van de succesformatie van de voorbije weken. En dat aan het eind van een week waarin de Arnhemmers al stiekem naar de top keken.
Geslaagde grap
Enkele dagen eerder beleven we een donderdagmiddag in het bijzijn van de Nederlandse kern van Vitesse. Die is ten opzichte van vorig seizoen aanzienlijk uitgebreid. Wie de Arnhemse basisopstelling ziet, denkt niet direct meer aan een vreemdelingenlegioen. Lokale helden als Nicky Hofs, Alexander Büttner, Marco van Ginkel en Piet Velthuizen hebben hun plek afgedwongen, maar dat geldt ook voor Jan-Arie van der Heijden en Frank van der Struijk. Verschillende spelers die al meermalen werden afgeschreven, maar niet zomaar opgeven.
Met John van den Brom hebben ze een trainer gevonden die zo’n instelling beloont. ‘Hij straalt vertrouwen uit naar zijn spelers! zegt linksback Büttner. Onder de vorige coach Albert Ferrer wisselde hij de basis wekelijks voor een plek op de bank en terug. Maar onder Van den Brom miste de verdediger slechts één duel, door een schorsing. ‘Er is hier gigantisch veel veranderd in een paar maanden tijd,’ weet Büttner. ‘De club bloeit en de trainer speelt daarin een belangrijke rol. Hij weet een hechte sfeer te creëren, waarin spelers geloof in elkaar hebben. Zoals vorige week, toen hij in de media aangaf dat er in de winterstop niet veel jongens bij hoeven te komen. Vorig jaar riep de trainer continu dat het team te zwak was en dat er allerlei versterkingen moesten komen. Dat werkt flink door op spelers individueel en daardoor ook op de sfeer. En we kunnen nog veel beter, daar ben ik van overtuigd.’
Ambitieuze woorden, helemaal voor een club die eind mei op één doelpunt rechtstreeks in de Eredivisie bleef. Wie het heden wil begrijpen, moet het verleden kennen. Dat gaat zeker op voor de voetballers in de huidige selectie die ook vorig seizoen het geelzwart droegen. Een jaar geleden presenteerde Vitesse met tromgeroffel de Spanjaard Albert Ferrer als nieuwe hoofdtrainer. FC Barcelona werd het voorbeeld en Arnhem veranderde in een multicultureel broeinest. Spelers stonden op de vrijdagmiddag met z’n allen te dringen voor een prikbord om te zien of er een kruisje achter hun naam stond en ze zo tot de wedstrijdselectie behoorden.
Interviews mochten ze alleen nog maar op vrijdagmiddag geven onder toestemming van de Spaanse generaal. De voertaal werd opeens Engels, iets waarmee de Nederlandse spelers veel moeite hadden. Ze zagen de club veranderen en merkten dat niemand zich wat aantrok van het teambelang. Vooral de aanwezigheid van de zogeheten Balkan-clan zorgde voor problemen. De drie Serviërs Slobodan Rajkovic, Nemanja Matic en Metaj Delac, en de Sloveen Dalibor Stevanovic beheersten met hun eigenzinnige houding de sfeer. Ze praatten uitsluitend in eigen taal, zochten zelfs op het veld alleen elkaar op en hadden maling aan de groepsregels. Doordat de technische staf weigerde in te grijpen, was er sprake van totale anarchie in Arnhem.
Dagelijkse sores die Hofs niet meemaakte. Ver weg, op Cyprus onder een aangename zon, volgde de Arnhemmer zijn cluppie op afstand. ‘Vlak voor de winterstop, in december vorig jaar, ben ik nog even langs geweest op het trainingscomplex,’ vertelt de kleine middenvelder. ‘Toen merkte ik dat de club niet meer zichzelf was. Overal werd Engels gesproken, alsof ik nog op Cyprus was. Dat gold ook voor de aanwezigheid van de vele buitenlanders. Büttner grapte nog dat ik terug moest komen, dan kon er weer gelachen worden.’
Een geslaagde grap, want zes maanden later maakte Hofs inderdaad zijn rentree in Stadion Gelredome. Omdat hij een jongen van de club is, mocht de middenvelder na de komst van Van den Brom zijn conditie op peil houden in Arnhem. Een contract was niet aan de orde volgens de clubleiding. Maar Hofs dacht daar in zichzelf heel anders over en snoerde alle critici de mond. Hij werd na een sterke voorbereiding beloond met een eenjarige verbintenis en inmiddels is de Arnhemmer een dragende kracht op en naast het veld. Zo was hij vorige maand elke dag bezig de buitenlandse spelers voor te bereiden op de derby bij NEC. Het gevolg was een historische zege (0-1) en juichtaferelen alsof het kampioenschap was binnengehaald.
Terugdenkend aan die memorabele middag kan Hofs een glimlach niet onderdrukken. ‘Dat was voor mij nog eens de bevestiging dat we hier met iets moois bezig zijn. Er staat een team, een eenheid; dat hebben de fans hier lang gemist. Veel vrienden van me praten sinds jaren weer positief over de club. En waar twee jaar geleden nog drie mensen bij een training kwamen kijken, staan er nu zomaar vijftig. Dat heeft alles met onze resultaten en de sfeer te maken. Buitenlanders of Nederlanders, het is één geheel. Natuurlijk speelt de trainer daarin een rol. Ik heb nog nooit zo veel gezamenlijke etentjes gehad in een paar maanden tijd als dit seizoen. Daardoor heb je het gevoel dat er echt een team ontstaat.’
Revanche
Een ongekende kracht in Arnhem, waar roddel en achterklap decennialang een vast gegeven waren. Wat is er met Hollywood aan de Rijn gebeurd? ‘Dit is voor het eerst dat ik bij Vitesse speel en er geen sfeer vol wantrouwen hangt! vervolgt Hofs. ‘Voorheen waren er altijd groepjes. Dan waren er twee in een groepje ontevreden, die namen de rest mee, en vervolgens werd er van alles gelekt naar de buitenwereld. En niemand die er zogenaamd van afwist. De trainer heeft dat vanaf het eerste moment aangepakt. We zijn op trainingskamp in Duitsland geweest in de voorbereiding, terwijl we nog maar twaalf spelers hadden. Daar is met teambuilding een hechte eenheid gecreëerd en de basis gelegd. Iedere nieuwe jongen die erbij kwam, moest zich aanpassen aan wat er daar is ontstaan. En dat werkt, ook doordat er sprake is van een eerlijke concurrentie. Voorheen was er een vaste kern en de rest. Ik kon zes keer slecht spelen, ik stond toch wel in de basis. Nu moet je er elke wedstrijd staan, anders ben je jouw plekkie kwijt. Dat zorgt voor een duidelijk en eerlijk gevoel bij alle spelers.’
Frank van der Struijk, Jeroen Drost en Julian Jenner beamen het verhaal van Hofs. De drie spelers reden vorig seizoen vaak samen met Alexander Büttner in één auto van de kleedkamer naar het trainingsveld, waarbij frustraties en ergernis dagelijkse kost waren. Inmiddels is alles anders. ‘Vitesse heeft altijd mooie woorden, maar dit seizoen worden ze waargemaakt) zegt Van der Struijk, die bij de supporters in een jaar tijd transformeerde van schlemiel tot held. ‘Een nieuw trainingscomplex wordt gebouwd en er is van alles mogelijk. Het is weer leuk bij Vitesse te spelen. Vorig jaar was het plezier bij veel spelers ver te zoeken, je bleef net zo lief ’s ochtends in bed liggen. Nu is iedereen al vroeg op de club doordat er onderling een leuke sfeer hangt. Een wereld van verschil.’
‘Van een vreemdelingenlegioen is Vitesse weer een Nederlandse club geworden,’ vult verdediger Jeroen Drost aan. ‘Dat slaat over op het publiek. Vorig jaar wilde je soms gewoon de stad niet in om boodschappen te doen, zó veel negatieve opmerkingen kreeg je naar je hoofd. Nu worden we opeens op handen gedragen.”We zijn geen kleuterklas, maar zo werden we vorig jaar wél behandeld! haakt Jenner in. ‘Van een lijstje lezen of je bij de selectie zit, waar ging het over? En vergeet niet dat veel spelers een deukje hebben opgelopen. Iedereen schreef ons af, maar we kunnen echt wel voetballen. We zijn een ploeg met een missie. Wat die missie is? Europees voetbal natuurlijk. Alleen dan is het seizoen geslaagd.’
En zo heeft iedere speler zijn eigen verhaal met als rode draad de sportieve drang naar succes. Velthuizen wil zijn gram halen op iedereen die denkt dat hij heeft gefaald bij Hércules Alicante in Spanje, Hofs wil laten zien dat hij het nog altijd kan, Van der Struijk, Van der Heijden, Drost en Büttner willen bewijzen dat ze dit niveau zeker aankunnen en Jenner wil in principe altijd revanche nemen. Op wie of wat maakt hem niet uit. Tel daarbij op de exceptionele kwaliteiten van Marco van Ginkel, Giorgi Chanturia en Wilfried Bony én de onverzettelijkheid van Anthony Annan, Guram Kashia en Tomas Kalas, en Vitesse geldt opeens als de grote verrassing van de Eredivisie.
‘Ach, verrassing… Voor de buitenwereld misschien.’ Aan het woord is Ted van Leeuwen, het geweten van Vitesse. De technisch directeur moet lachen om alle positieve aandacht die de club plotseling krijgt. ‘We staan op een mooie vierde plaats, maar het verbaast me niet heel erg. Het past bij de gedachten voor dit seizoen en daar hebben we ook een goede selectie voor samengesteld. Het zegt voldoende dat we komende week meer dan de helft van de spelersgroep moeten missen wegens interlandverplichtingen. Dat geeft aan dat er voldoende kwaliteit in de groep zit. Ik ga niet mee in alle hosannaverhalen die nu opeens verschijnen. We liggen gewoon op koers.’
Een nuchtere conclusie. De houding van Van Leeuwen is die van iemand die tegen de stroming in zwemt. Vorig seizoen was er volop kritiek op alles wat Vitesse was, maar bewaakte de td de positieve insteek. Terwijl de algemene opinie nu is omgeslagen, probeert Van Leeuwen juist alles te relativeren. ‘Het is echt niet zo dat hier iemand met een toverstokje heeft gezwaaid en alles opeens geweldig is! Dit proces hebben we altijd voor ogen gehad. We moesten een huis slopen en opnieuw opbouwen. Zoiets gaat in het begin altijd met harde klappen en tegenslag. Zo ook bij ons. We hadden opeens een nieuwe eigenaar, veel meer financiële middelen, maar ook een transferdeadline. We moesten snel knopen doorhakken. Allerlei spelers kwamen, goede spelers, maar de karakters pasten niet bij elkaar. Als dan ook de resultaten tegenvallen, ontstaat irritatie.’
Dit seizoen lijkt echter alles anders. ‘De sfeer is beter, de eetzaal is bijvoorbeeld niet langer meer verdeeld per nationaliteit. Daarnaast zijn de randvoorwaarden sterk verbeterd. We trainen op mooie velden met verwarming en hebben een modern analysesysteem waardoor iedere speler nóg intensiever wordt begeleid. Dat geeft aan dat we belangrijke stappen maken en dat zal met het nieuwe trainingscomplex alleen maar toenemen.’ Toch is het nog veel te vroeg om de vlag uit te hangen. In tegenstelling tot de torenhoge ambities die traditiegetrouw in Arnhem worden uitgesproken, blijft Van Leeuwen op de vlakte. ‘Europees voetbal is dit seizoen het doel, maar het is echt niet zo dat we dat even halen.’ Hij pakt een blocnote en schrijft met een pen wat clubs onder elkaar. Negen in totaal, beginnend met AZ en eindigend met Heracles Almelo. ‘Allemaal ploegen die in het linkerrijtje kunnen eindigen en veel kwaliteit hebben. Vitesse past daartussen en dat is al heel wat. Ook vorig seizoen wilden we van alles, maar speelden we onderin. Nu zijn we dichter bij ons doel, maar er is nog geen enkele garantie op een prijs.’
Hoogste tijd om de alom geprezen succesfac tor van het huidige Vitesse aan het woord te laten. Wat is toch het geheim van John van den Brom? Van broeinest ADO Den Haag maakte hij een succesvolle eenheid en het verhaal van Vitesse in dit seizoen toont bijzonder veel gelijkenissen met de Residentieclub van vorig jaar. Van allerlei losse onderdelen weet hij een geoliede machine te bouwen. Met een positieve insteek bracht de tweevoudige international bij ADO de glimlach terug na het tijdperk Raymond Atteveld. Na het onnavolgbare regime van generaal Ferrer doet Van den Brom datzelfde in Arnhem. ‘Bij beide clubs ben ik op de eerste dag begonnen met de opmerking dat ik niet achterom wilde kijken’ zegt de Amersfoorter, terwijl we op vrijdagochtend onder een najaarszon van het trainingsveld naar de kleedkamers wandelen. ‘Natuurlijk wist ik dat ook hier vorig seizoen het een en ander was gebeurd, maar alleen door daar een streep onder te zetten, kun je een positieve nieuwe start maken.’
Vrijheid
De volgende stap was het smeden van het team. Een eigenschap die hem op het lijf lijkt te zijn geschreven. ‘Ik hanteer het principe dat we alles met z’n allen doen. Een materiaalman is voor mij net zo belangrijk als een scorende Bony. Bij dit Vitesse is geen plaats voor een vedette. Dat laat ik dagelijks blijken en dat slaat over op de groep. Er zijn regels, dat lijkt me logisch, maar niet meer dan nodig zijn. Vooral op het veld wil ik bij de spelers een bepaalde mate van vrijheid zien. Een jongen als Gio Chanturia heeft iets frivools in zijn spel. Dat moet je niet eruit gaan halen door met allerlei opdrachten te komen. Maar als hij het te ver doorvoert, zoals onlangs tegen De Graafschap moet je hem corrigeren. Op een normale manier. Zo ga ik ook met de persoonlijkheden buiten het veld om. We hebben afspraken, maar ik ben niet iemand die als een inecstei wil optreden.
Neem het geven van geldboetes, dat vind ik grote onzin. Een speler duizend euro laten betalen omdat hij te laat is of zich op een andere manier niet aan de regels houdt. Dat werkt niet, want hij tikt dat bedrag lachend af en klaar. Het gaat om de symbolische waarde, niet om het geld.’ En dus heeft Van den Brom sinds kort bepaald dat een voetballer die zich niet aan de regels houdt, de technische staf een fles wijn moet geven. ‘Maar wel een goede fles, daar let ik scherp op! voegt hij met een glimlach eraan toe. Met de huidige plaats in de subtop en kwalificatie voor de achtste finale van de strijd om de KNVB-beker is ook het geloof bij de achterban terug. Een doelstelling die Van den Brom bij zijn presentatie openlijk uitsprak. ‘We hebben nog helemaal niets, dat beseffen de spelers ook. Ze zijn gretig en willen wat neerzetten, maar ik vind dat ze ook moeten genieten van alle ontwikkelingen. Dat doe ik ook.
Zoals laatst in de thuiswedstrijd tegen PSV. Er zaten 22.500 supporters in het stadion en de sfeer was geweldig. Het was jaren geleden dat er zo veel fans de weg naar GelreDome wisten te vinden. Na afloop vroegen mijn dochters of ik het gemerkt had dat het stadion zo vol zat. Ik had dat zeker, want voor mij was het echt een tastbaar moment. Vitesse leeft weer en iedereen wil erbij horen. Nu is het aan ons een volgende stap te zetten en dat is wedstrijden winnen met dominant voetbal. De selectie is jong en er zit nog veel potentie in. Daarom is iedereen het erover eens dat het voetbal nog veel beter kan en moet.’
Deceptie
Terug naar Breda. De spelers van Vitesse hijgen in de rust uit van de eerste helft. Daarin heeft Het Avondje NAC zijn naam meer dan eer aangedaan. Opgejut door het fanatieke publiek heeft de thuisploeg de ambitieuze bezoekers 45 minuten met de rug tegen de muur gezet. Na een spoedreparatie op de massagetafel geeft Bony aan dat hij het gevecht alsnog aan kan. De spits vervangt Chanturia, de Georgische baltovenaar die in de eerste helft geen schim was van de smaakmaker van de eerste maanden. De rentree van Bony heeft een motiverende werking op de rest van het elftal. Vitesse laat opeens wél de bal rondgaan, komt door via de zijkanten en creëert kansen. De ploeg van Van den Brom is dicht bij de gelijkmaker, maar met hartstocht behoudt NAC de 1-0 voorsprong. Vitesse weet weer wat verliezen is. Na zes competitie- en twee bekerduels klinkt deze keer geen euforie vanuit de kleedkamer, maar stilte.
‘We waren vandaag onszelf niet; zegt Van den Brom. ‘De voorbereiding was natuurlijk slecht als je zo vlak voor de wedstrijd twee spelers moet wisselen, en dat werkte door op de ploeg. De eerste helft was zeer teleurstellend.’ Op de vraag wat Bony mankeerde is de trainer duidelijk. ‘Last van zijn kuit.’ Opvallende openheid, aangezien de spits zelf enkele meters verder uiterst schimmig doet. ‘Ik heb last van mijn been, meer ga ik niet zeggen,’ aldus Bony. Hij wil zijn komende directe tegenstanders niet wijzer maken en met zijn vage uitleg geeft de spits onbewust het cruciale belang van zijn aanwezigheid aan. De teamspirit en het optimisme zijn terug in Arnhem en ondanks de nederlaag ligt de club op koers voor het voltooien van de missie. Maar een Vitesse met of zonder Bony is een wereld van verschil.
‘Iedere nieuwe speler kan een virus hebben’
Sinds de entree van Merab Jordania op 16 augustus vorig jaar wijzigde Vitesse rigoureus van koers. Technisch directeur Ted van Leeuwen vloog inmiddels al vijf keer de wereld rond op zoek naar talentvolle spelers met een meerwaarde voor de Arnhemse club. Daarnaast hielp de nauwe band met Chelsea de club aan een handvol spelers. Het leverde vorig seizoen een vreemdelingenlegioen op, met de nodige onderlinge onrust tot gevolg. Deze jaargang lijkt er sprake van een betere mix. Met de nieuwe transferperiode op komst is de grote vraag wat Vitesse in de komende wintermaanden gaat ondernemen.
Afgelopen week vloog Ted van Leeuwen samen met zijn trainer John van den Brom naar Japan om de Nederlandse Japanner Mike Havenaar aan het werk te zien. Toch is het volgens Van den Brom uitgesloten dat er binnenkort weer een nieuwe lading spelers wordt aangetrokken. ‘We zullen mogelijk anticiperen op de situatie, zoals met de spelers die we lange tijd moeten missen door de Africa Cup’, zegt Van den Brom. ‘Maar daarbij geldt wel dat wat er bij komt, ook daadwerkelijk een meerwaarde moet hebben. Als je naar de huidige situatie kijkt, dan is er geen reden om allerlei versterkingen te halen.’ Ted van Leeuwen kan zich hier in vinden. ‘De groep bij elkaar houden is misschien op dit moment het belangrijkste’, zegt hij. ‘We hebben geen signalen dat spelers weg willen, en wij willen ook niemand kwijt. Als er zich buitenkansjes zullen voordoen, zullen we zeker toeslaan, maar het grote doorselecteren zoals vorig seizoen is niet aan de orde. Deze groep zit goed in elkaar en dan moet je altijd zorgvuldig zijn met wat je erbij haalt. Elke nieuwe speler kan een virus hebben, waardoor er een negatieve uitwerking plaatsheeft op de selectie.’
