Merchandise
‘Statistisch gezien is Vitesse nooit een echte titelkandidaat geweest’
Vitesse speelt dit weekend tegen Ajax, in een wedstrijd die cruciaal lijkt voor Vitesses titelkansen. Veel mensen hebben Vitesse dit seizoen als kampioen getipt. En nu nog steeds: begin deze maand zei René van der Gijp dat hij Vitesse kampioen zag worden, omdat het de enige club was met exceptionele spelers.
Als dit gewaagd lijkt, was het in november of december een gangbare mening. Toch is het maar de vraag of Vitesse ooit serieus heeft meegedongen naar de titel.
Vorige seizoen eindigde Vitesse op 53 punten, 23 punten achter Ajax, dat 76 punten haalde, een gebruikelijk aantal voor een kampioen. Dus om mee te doen in de race, zouden de Arnhemmers het dit seizoen ongeveer 23 punten beter moeten doen dan vorig jaar. Dat is nogal wat gevraagd voor een club die twee seizoenen geleden op 35 punten eindigde.
Hoever ze op streek zijn? Met de simpele methode van de ISG coëfficiënt, waarmee je de resultaten van dit seizoen met dezelfde wedstrijden in het vorige seizoen vergelijkt, zien we dat Vitesse het slechts 7 punten beter doet dan in het seizoen 2011-2012. Dat is goed, maar lang niet goed genoeg om een serieuze kans op de titel te maken.
Vitesse moet dus een fantastische tweede seizoenshelft spelen. Maar zelfs dat lijkt niet genoeg. Als de huidige top-4 hun resterende wedstrijden even goed spelen als vorig seizoen, blijven ze Vitesse allemaal voor.
Maar wat is nu eigenlijk het verschil tussen Vitesse enerzijds en Ajax, Feyenoord, PSV, en FC Twente anderzijds?
Gisteren is op deze plek de statistiek Total Shot Rate (TSR) geïntroduceerd. De TSR is het aandeel van een ploeg in het totale aantal schoten in een wedstrijd, en goede ploegen hebben een hoge TSR (we zullen dit verband in een later artikel aantonen).
Opvallend: Vitesse heeft een TSR lager dan 0,5. Dat betekent dat Vitesse meer schoten tegen krijgt, dan dat ze zelf schieten – en daarmee word je geen kampioen. Die lagere TSR is overigens geen plotse ontwikkeling. Ook toen Vitesse in de top-3 stond, was het schotenaandeel van Vitesse lager dan dat van Ajax, Feyenoord, PSV en FC Twente. Met andere woorden, Vitesse heeft betere resultaten geboekt dan je op basis van de TSR zou verwachten. Hoe komt dat?
Voor het antwoord daarop moeten we het vergrootglas leggen op wat Vitesse deed met de kansen voor en tegen.
Eerst de kansen voor: 7 clubs hebben dit seizoen 250 keer of vaker op doel geschoten. Behalve de huidige top-5 zijn dat Heracles en Heerenveen. Kansen zijn mooi, maar je moet ook nog scoren. Gemiddeld lukt dat een eredivisieclubs eens per 8,2 schoten. Vitesse scoort hier bovengemiddeld, ongeveer net zo goed als de andere topclubs. Maar dit verklaart Vitesses hoge plaats op de ranglijst niet.
Het verschil tussen Vitesse en de clubs die volgens mij serieuze titelkandidaten zijn, zijn de kansen tegen. Ajax, Feyenoord, PSV en FC FC Twente kregen minder dan 200 schoten tegen, dit seizoen. Vitesse kreeg er liefst 255 om de oren – zeer middelmatig. Maar op een of andere manier scoren Vitesses tegenstanders weinig uit al die kansen. Hoe dat komt, is lastig te zeggen. Misschien speelt Piet Velthuizen een sterk seizoen, of zijn de verdedigers fantastisch goed in het blokkeren van schoten.
Hoe dan ook, dit is waarschijnlijk niet vol te houden – en dus beschouw ik dat als geluk. Ploegen tonen hun kwaliteit vooral in het scheppen van kansen, minder in het benutten of keren ervan. Hoe raar het ook klinkt, zelfs de beste spitsen benutten hun kansen maar een beetje beter dan gemiddelde spitsen. En goede keepers keren maar net iets meer schoten dan ‘gewone’ keepers.
Kortom, Vitesse is nooit een serieuze titelkandidaat geweest. Toch is er ook goed nieuws voor Arnhem.
Sinds Merab Zjordania de club overnam in augustus 2010, is de TSR – hét teken van kwaliteit – telkens gestegen. Kijk maar naar de grafiek van de "moving average", het voortschrijdende gemiddelde van Vitesses TSR van de laatste 34 wedstrijden (dit wijkt dus af ten opzichte van de TSR van het lopende seizoen, dat nog maar 19 speelrondes oud is).
Kijken we nu naar de TSR-scores van dit seizoen, dan staan de vier clubs met de hoogste TSR op de eerste vier plekken op de gewone ranglijst. Vitesse staat vijfde in de eredivisie, maar slechts negende op de TSR-ranglijst.
Toen Zjordania Vitesse kocht, had Vitesse een TSR van 0,45. Ze hadden in hun wedstrijden dus 45 procent van de kansen, de tegenstanders 55 procent. Preciezer: Vitesse schoot gemiddeld 10,4 keer per wedstrijd, en kreeg 12,9 schoten tegen. Sindsdien is Vitesse zelf meer gaan schieten, en krijgt het iets minder schoten tegen. Kortom, Vitesse is echt beter aan het worden, maar om de stap naar de top te maken, moet het minder schoten tegen krijgen.
Merab Zjordania, doe er je voordeel mee.
