Georgische geldkraan

Na een dramatisch eerste seizoen onder eigenaar Merab Jordania hoopt iedereen bij Vitesse op beterschap. Maar net als vorig jaar komt de ene na de andere speler het Gelredome binnen. “Met geld alleen kom je er niet.’

Er zijn wel eens slechtere tijden geweest om supporter te zijn van Vitesse. Opnieuw leek het er bijna op dat uit Arnhem alleen nog maar goed nieuws komt. De ene na de andere veelbelovende speler stapte het Gelredome binnen. Renato Ibarra (van El Nacional uit Ecuador), Jan-Arie van der Heijden (Ajax), Anthony Annan (Schalke 04) enTomas Kalas (Chelsea): stuk voor stuk stonden ze ook in de belangstelling van andere interessante clubs. De 18-jarige Giorgi Chanturia lijkt als basisspeler in rap tempo zijn faam als hét toptalent van Georgië waar te maken. Hij koos voor de club van zijn landgenoot Merab Jordania, terwijl hij ook naar Chelsea kon. Chanturia was transfervrij en toen hij op 11 april dit jaar achttien werd, tekende hij een contract en was hij speelgerechtigd.

Vorige week leek daar nog een mooi succesje bij te komen. Het Mexicaanse supertalent Ulises Davila, net gekocht door Chelsea en ook als huurling gewild door Ajax, PSV en AZ, koos er volgens zijn omgeving voor om één seizoen in Vitesse-shirt te gaan voetballen, al is die deal nog niet officieel bevestigd. De connecties van clubeigenaar Jordania werpen vrucht af. En wat voor de supporters niet onbelangrijk is: de Arnhemmers maakten ook zonder de nieuwe aankopen al een behoorlijke indruk tijdens de eerste wedstrijden in de eredivisie. Enkele dagen na de 2-1 thuiswinst op FC Utrecht sprak technisch directeur Ted van Leeuwen alweer over Europees voetbal als doelstelling – aan ambities heeft het de bestuurders bij Vitesse nooit ontbroken. "We zijn momenteel gematigd positief," zegt Ties van Beusekom, lid van de supportersraad. "Alles valt en staat natuurlijk met de prestaties op het veld, en daar zit een stijgende lijn in."

Op de positieve berichten van de afgelopen weken hebben de Vitesse-fans wel even moeten wachten. Al bij de eerste training van het seizoen, op 3 juli, waren de verwachtingen hooggespannen. Op de wegen richting de trainingsvelden op sportcentrum Papendal stonden ’s middags heuse files. Volgens de kenners waren er meer supporters aanwezig dan ooit: zeker drieduizend. Nieuwe trainer en echte clubman John van den Brom werd begroet met vuurwerk, gezang en spandoeken. Een beetje voorbarig was al dat enthousiasme misschien wel: Van den Brom had tijdens de eerste training slechts de beschikking over veertien selectiespelers en twee jeugdspelers, nieuwe aankopen waren er nog niet. In de weken daarna bleef het relatief stil. Ibarra kwam voor twee miljoen euro over uit Ecuador, de Braziliaanse broers Alex en Anderson werden gekocht van Flamengo en Nicky Hofs en Piet Velthuizen keerden terug op het oude nest.

Echt aansprekende aankopen bleven uit tot na het begin van de competitie, waardoor sommige supporters langzaam ongeduldig begonnen te worden. "Na vorig seizoen hoopten de meesten op een paar topversterkingen," zegt Van Beusekom. "Toen die er nog niet waren, ging men vraagtekens zetten. Heeft Jordania wel zoveel geld als we denken? Zijn er investeerders afgehaakt? Dat de spelers nu beginnen binnen te druppelen, is goed nieuws." Dat het even duurde voordat de versterkingen binnen waren, heeft er volgens Vitesse-woordvoerdster Ester Bal alles mee te maken dat de club alleen nog zeer gericht naar spelers zoekt. "Vitesse is nu in een fase beland dat men heel secuur wil kijken voor welke posities versterking nodig is. Een speler moet meerwaarde hebben." In een paar gevallen werden de onderhandelingen bovendien bemoeilijkt doordat de interesse van de Arnhemmers vroegtijdig uitlekte in de media.

Op 16 augustus was het precies een jaar geleden dat Merab Jordania tijdens een historische persconferentie gepresenteerd werd als de nieuwe alleenheerser van het Gelredome. Voor een prikkie van vier miljoen euro kocht de Georgiër de club van ondernemer Maasbert Schouten. Voortaan zou die datum een feestdag voor alle Vitessenaren zijn, riep de aftredende Schouten enthousiast. "Niet schrikken: vanaf nu gaat Vitesse voor de landstitel! De rode lichten staan op groen in Arnhem."

Maar van feest was dit jaar nog niet veel te merken. Logisch, want het eerste seizoen onder Jordania verliep bijzonder rommelig. Al vanaf het moment dat Schouten zijn gewaagde uitspraken deed, leek in Arnhem helemaal niets meer te lukken. In oktober vloog trainer Theo Bos de laan uit, maar onder zijn opvolger Albert Ferrer ging het niet veel beter. De club eindigde als vijftiende en ontsnapte op de laatste speeldag aan de nacompetitie, omdat het doelsaldo van Excelsior net iets slechter was. Ondertussen was het een komen en gaan van huurlingen, proefspelers en nieuwe aankopen, stopte hoofdsponsor Zuka er in de winterstop ineens mee en mocht aan het einde van het seizoen ook de onervaren Ferrer vertrekken. Van Beusekom: "Het afgelopen seizoen was natuurlijk zeer teleurstellend. Er was wel een bepaald verwachtingspatroon geschapen."

Eén man hoorde je in al die roerige maanden nauwelijks: Jordania zelf.
De Georgische mystery man houdt zich liever op de achtergrond, en kwam eigenlijk nog het meest prominent in het nieuws toen hij in het voorjaar ruim twee maanden verplicht in het buitenland doorbracht omdat hij in Nederland geen verblijfsvergunning meer had. Maar achter de schermen zat hij bepaald niet stil. In de loop van zijn eerste seizoen stelde hij financieel orde op zaken. Hij loste de schulden van de club af, kocht de Vrienden van Vitesse (enkele vermogende fans die eigenaar waren van een spelersfonds) voor drie miljoen euro uit en stelde miljoenen euro’s beschikbaar voor een nieuw trainingscomplex.

En hij trok een behoorlijk bedrag uit om de begroting omhoog te helpen: die ging van 20 miljoen euro vorig seizoen naar 26 miljoen in dit jaar. Al met al heeft de weldoener inmiddels zeker 36 miljoen euro in de club gepompt (zie kader). De beloning daarvoor volgde eerder deze maand: Vitesse hoeft voortaan niet meer onder curatele te staan bij de KNVB. "Hij maakt op mij een heel goede indruk," zegt Herman Veenendaal, oud-spits, voormalig bestuurder en als een van de Vrienden van Vitesse in het verleden al eens redder van de club. "Jordania is een absolute voetbalman. De tekeningen voor de nieuwe trainingsaccommodatie maakten we tien jaar geleden al, heel goed dat hij die nu weer oppakt en ze zelfs heeft uitgebreid." Een multifunctioneel complex moet het worden, met onder meer vier trainingsvelden, een tribune met vijfhonderd zitplaatsen en een clubgebouw van vier verdiepingen. In november zou op Papendal de eerste schop de grond in moeten gaan. Veenendaal: "Hierdoor krijgt Vitesse weer een eigen home, een hart, waar iedereen zich thuis- voelt." Henk-Jan Donderwinkel, die tot kort voor Jordania’s komst bij Vitesse in de raad van commissarissen zat, deelt die mening. "Dat nieuwe complex was al jaren een must. Heel goed dat Jordania zich vooral op structurele verbeteringen richt."

Zo worden de contouren van Jordania’s plannen steeds beter zichtbaar. Al bij zijn komst een jaar geleden zei de Georgiër niet a la Manchester City voor succes op de korte termijn te gaan. Hij wilde over een langere periode een succesvolle voetbalclub neerzetten, zei hij, en niet zomaar tientallen miljoenen euro’s uittrekken voor nieuwe spelers. Eerst moest de structuur van de hele club op orde zijn. Het lijkt erop dat hij woord houdt. Zijn geld, en dat van de nog altijd mysterieuze investeerders met wie hij samenwerkt, stak hij tot nu toe voornamelijk in het verbeteren van de financiële stabiliteit en de sportieve voorzieningen. Donderwinkel: "Ik geloof niet dat hij Messi gekocht heeft."

Onbezonnen aankopen doet Vitesse onder Jordania inderdaad niet: spits Wilfried Bony was met vier miljoen euro voorlopig de duurste nieuwe speler. Berichten dat de club nieuwe spelers via een schijnconstructie als kraanmachinist of antennebouwer op de loonlijst zou zetten, worden door woordvoerder Bal stellig ontkend. "Dat klopt uiteraard niet. En verder doen we er geen mededelingen over."

Aankopen zijn vrijwel zonder uitzondering jonge talenten die hun waarde voor de club nog moeten gaan bewijzen. Dit jaar zijn er bovendien al een stuk minder huurlingen dan in het afgelopen seizoen. De spelers die wel gehuurd zijn (Annan, Kalas, Davila) zouden het elftal meteen moeten versterken. "Ik heb nooit enige twijfel gehad over zijn plannen met de club," zegt Donderwinkel. "Vanaf het begin proefden we dat hij vooral naar succes op de lange termijn streeft. De spelers die er nu rondlopen, hebben meerderjarige contracten en er zijn veel Nederlandse jongens. Dat lijkt me de meest verstandige weg."

Een club van de ene op de andere dag naar de top brengen, kan ook helemaal niet, zegt voormalig NEC- voorzitter Hans van Delft. En hij kan het weten: tussen 1997 en 2006 maakte Van Delft van de Nijmeegse degradatiekandidaat een club die de afgelopen jaren twee keer Europees voetbal speelde. Over de eeuwige rivaal uit Arnhem zegt hij: "Dat snelle, wilde gedoe was niet handig. Een oud-speler van Barcelona halen die nog nooit getraind heeft, dat werkt niet. Een succesvol team opbouwen kost tijd: vijf, zes, zeven jaar." Bij AZ en SC Heerenveen zullen ze dat beamen: die clubs degradeerden namelijk allebei nadat een vermogende en handige bestuurder de touwtjes in handen had genomen (zie kader). NEC bereikte na zes jaar onder Van Delft voor het eerst Europees voetbal. Van Delft: "Met geld alleen kom je er niet. Je moet eerst draagvlak creëren. En een goede jeugdopleiding is tegenwoordig onmisbaar. Bovendien is het heel belangrijk om oud-spelers bij de club te betrekken.

De aanstelling van Van den Brom is een goede zet, dat geeft aan dat ze dat bij Vitesse ook zien." Oud-bestuurder Veenendaal is ‘bijzonder verguld’ met de nieuwe trainer. Niet vreemd, want hij ontdekte Van den Brom ooit. Kort nadat Veenendaal in 1986 tot het bestuur toetrad, kreeg hij de jonge sterspeler van amateurclub Quick 1890 uit Amersfoort in het vizier en haalde hem naar Vitesse. "Verbazingwekkend hoe snel hij het elftal op de rails gekregen heeft. John wil altijd vooruit voetballen, met spelers die veel bewegen zonder bal. Dat spreekt mij enorm aan."

De komende jaren wil Vitesse de begroting nog veel verder opschroeven. Volgens algemeen directeur Paul van der Kraan werkt de club ‘in het ideale plaatje’ over vijf jaar met een topbegroting van 50 miljoen euro. Maar voorlopig lijkt het er wel op dat dat geld vooral uit de diepe zakken van Jordania en zijn mede-investeerders moet komen. Een nieuwe hoofdsponsor is, ondanks een zoektocht van meer dan een halfjaar, nog altijd niet gevonden. Clubwoordvoerder Bal: "We zijn nog zoekende naar een A-merk dat past bij onze ambities. Een bedrijf dat met ons mee kan groeien." Bovendien is van massale publieke belangstelling voorlopig nog geen sprake: lang niet alle seizoenkaarten zijn verkocht, tegen FC Utrecht zat het stadion krap halfvol.

Voor het komende seizoen zijn de supporters daarom nog wat voorzichtiger dan in het verleden. Van Beusekom: "Een plek in het linkerrijtje lijkt mij een gezonde ambitie." En Donderwinkel: "Waar Vitesse gaat eindigen? Vraag dat na 25 wedstrijden nog eens. Na drie goede resultaten op rij zijn de verwachtingen groot, maar ja, dat is de voetballerij . Laten we nou maar een keer rustig aan doen, we zijn al zo vaak kapot gegaan aan onze ambities."

 

Niet meteen succes
Dat het eerste jaar onder de nieuwe eigenaar Merab Jordania in sportief opzicht dramatisch verliep voor Vitesse, is eigenlijk geen verrassing. Kijk naar AZ en SC Heerenveen: ook die clubs boekten niet meteen succes nadat een handige en invloedrijke voorzitter het roer overnam. In 1993 kwam ondernemer Dirk Scheringa bij AZ binnen toen het team laag in de eerste divisie bungelde. Na vier seizoenen promoveerde de club, om een jaar later meteen weer te degraderen. Pas na tien jaar onder Scheringa kwamen de echte successen, met het landskampioenschap in 2009 als hoogtepunt.

Bij Heerenveen nam Riemer van der Velde in 1983 de club over, toen ook die in de middenmoot van de eerste divisie speelde. In 1990 promoveerde Heerenveen voor het eerst. Het voorlopige hoogtepunt was tien jaar later: in 2000 bereikten de Friezen de Champions League. Verschil met Vitesse is wel dat Scheringa en Van der Velde niet beschikten over zeer rijke mede-investeerders.

NuSport magazine week 35