Kenners beantwoorden stellingen over Vitesse

De titelstrijd was al voorbij voordat die kon beginnen. Toen mogen moeten werd voor Vitesse, was het meteen over. In vier dagen verspeelde de ploeg van trainer Thomas Letsch vijf punten tegen kelderclubs. Geen verrassing voor de kenners, die reageren op een aantal stellingen.

Stelling: Natuurlijk kon Vitesse niet meedoen om de titel

In Spanje, ergens ten zuiden van Valencia, vinden we de trainer die de meeste punten haalde in de geschiedenis van het stokoude Vitesse. ‘Is dat zo?’, reageert Henk ten Cate verbaasd. ‘Nou, ik denk dat die Letsch daar wel overheen gaat. Je kan natuurlijk altijd een keer hard onderuitgaan, ik viel ook bijna van mijn stoel toen ik de tussenstand in Venlo zag. Maar als trainer kijk je toch naar de veldbezetting. Een club als Vitesse kan ook kampioen worden. Alleen nu natuurlijk niet. Maar aan de andere kant: er zijn raardere dingen gebeurd in het voetbal, toch? Kijk, het is niet logisch, je weet dat deze selectie veel smaller is dan bij de topclubs. Maar ik ben niet echt onder de indruk van Ajax en PSV. Ajax creëert wel veel kansen, maar scoort te moeizaam. Dan kunnen wedstrijden zoals in Sittard ook gemakkelijk een keer verkeerd aflopen. PSV vind ik helemaal niet consistent. Dus de gedoodverfde favorieten draaien niet. Daardoor bleef Vitesse ook lang in de buurt.’

‘Ik kijk graag naar Ajax, Vitesse en FC Groningen. Bij Vitesse en Groningen zie je wat ik altijd heb gezegd: je moet trainen op vaste principes, zoveel mogelijk met je beste team spelen. Al dat gerouleer, daar geloof ik niet in. Want wat zie je bij Vitesse? Het wordt steeds vaster. Wat me vooral opvalt, is hoe goed ze meteen staan bij balverlies. Dat is ongekend en verklaart ook waarom ze zo weinig tegengoals hebben. Als tegenstanders geen antwoord hebben op deze tactiek, worden ze steeds sterker.’

Theo Janssen, oud-speler en huidig jeugdtrainer: ‘Doe eens even normaal. Er is zo’n verschil tussen moeten en mogen. Vitesse staat gewoon derde, één punt achter PSV. Dat is al razendknap. Op het moment dat de spelers over een titel gaan denken, is het meteen voorbij. Het is toch niet reëel met die budgetten en selecties van PSV en Ajax de strijd aan te gaan? Dat zou bizar zijn. Daar moet je helemaal niet over nadenken. Het is al prachtig dat je hier staat, niet in de war raken en gewoon lekker voetballen.’

Aad de Mos was jaren trainer van onder meer Vitesse en is niet verbaasd over de afgelopen week. ‘Nee, natuurlijk niet. Het was even leuk dat er een andere club in de buurt stond. Maar nu het echt gaat beginnen, is Vitesse meteen weg. Letsch begint nu pas om het echie en ik hoop dat ik geen gelijk heb voor Vitesse, maar dat kan gewoon als vijfde eindigen.’

‘We gaan nu pas zien wat Thomas Letsch écht waard is’

Stelling: Thomas Letsch maakt meer indruk dan Roger Schmidt

De Mos: ‘Dat is appels en peren. Weet je hoe ik dat noem? Casino-geluk. Letsch is gaan spelen en begon meteen met winnen. Hij had geen enkele druk, niemand die iets van hem verwachtte. Nee, we gaan nu pas zien wat hij waard is. Schmidt had vanaf de eerste dag die druk. Bij PSV mag je niet verliezen. Het zijn beiden leerlingen van Ralf Rangnick en hebben gemeen dat ze in het systeem denken. Schmidt heeft zelf spelers gehaald en bij Letsch denk ik dat de rol van de technisch directeur (Johannes Spors, red.) onderbelicht is. Die Spors heeft echt goede spelers gehaald voor weinig of geen geld.’
‘Met de vrije rol voor Bazoer en Tannane heeft Letsch de rest van de groep eigenlijk verteld dat ze er niets van kunnen’
‘Ik heb het al veel eerder gezegd: zo moeilijk is het niet die Vitesse-code te kraken. Letsch heeft wel wat neergezet, maar het is kwetsbaar. Gewoon erop klappen met drie spitsen. Einde oefening. En dan begint het. Als je wint, is het gezellig, maar wat na een paar nederlagen? Want met de vrije rol voor Bazoer en Tannane heeft hij de rest van de groep eigenlijk verteld dat ze er niets van kunnen. Daar gaan ze nu morren. Nu kom je niet meer weg met een armpje om de schouder. Zijn speelstijl is helemaal niet nieuw, die wordt in grote delen van Europa gehanteerd. Ik heb het Hein Vanhaezebrouck bij AA Gent al jaren geleden ook zien doen. Die werd kampioen, haalde de Champions League, totdat Club Brugge een keer de code kraakte en er met drie aanvallers in vloog. Als dat trucje niet meer werkt, moet je als trainer laten zien wat je écht waard bent.’

‘Als je vraagt of Letsch verder is dan Schmidt, dan is het antwoord: ja. Iedereen had het over Schmidt, maar Letsch doet het’

Ten Cate ziet al wel duidelijk de handtekening van een vakman onder de derde plaats van Vitesse. Dat je dan een keer uitglijdt, doet volgens hem daar weinig aan af. ‘Letsch doet het geweldig. Ik kijk graag naar zijn ploeg. Wat hij nu heeft neergezet, doet me denken aan de tijden dat Erik ten Hag iedereen zo verbaasde met FC Utrecht. Destijds met Willem Janssen, die doorschoof vanuit centraal achterin. Het is dus niets nieuws, maar als je vraagt of Letsch verder is dan Schmidt, dan is het antwoord: ja. Iedereen had het over Schmidt, maar Letsch doet het. Gewoon een duidelijk concept neerzetten, het best denkbare team smeden en daarbij een strategie waar de spelers renderen.’

‘Vitesse heeft meer kwaliteit dan Feyenoord. Maar dat ze zo hoog meedraaien, is echt knap. Daar zie je de hand van de trainer. Blijkbaar hebben Nederlandse clubs grote moeite met dit systeem. Ik miste als trainer heel wat treffers van mijn eigen ploeg, doordat ik altijd naar de veldbezetting stond te kijken. En spelers stond te coachen: Stapje naar binnen, doordekken. Dat zie ik bij hem ook. Vitesse is zonder bal erg goed. Daar is over nagedacht. Dat hadden ze al snel gevonden en vanaf dat moment is hij met vrijwel dezelfde ploeg blijven spelen. Je ziet altijd minimaal dezelfde negen of tien spelers in de basis staan.’

‘Bij PSV zit er geen lijn in, bij Vitesse kun je het wedstrijd na wedstrijd uittekenen’

Janssen: ‘Ja, dat lijkt me duidelijk. Ik heb bij PSV nog geen gegenpressung of volgasvoetbal gezien. Er zit geen lijn in, het is niet stabiel. Bij Vitesse is de restverdediging perfect georganiseerd. Ja, een stom woord vinden mensen dat, maar wel cruciaal. Bij PSV heb ik nog weinig wow-momenten gehad, bij Vitesse kun je het wedstrijd na wedstrijd uittekenen. Dan kun je dus met veel mindere spelers als team het verschil maken. Letsch heeft de juiste mensen op de juiste plaatsen gezet en je ziet dat iedereen weet wat hij moet doen. Daarbij heeft hij trouwens ook nog een geweldige hulp onder de lat, want de rol van Remko Pasveer is echt cruciaal qua organisatie. Met die lege stadions kun je het helemáál goed horen, dat gaat tot de aanval aan toe.’

Stelling: Deze Riechedly Bazoer is een aanwinst voor Ajax en Oranje

De Mos: ‘Schei even uit, joh. Die Bazoer en Tannane doen het niet alleen. Ik heb echt niets met dat soort jongens. Letsch heeft Bazoer alleen maar achterin gezet omdat hij daar zo min mogelijk schade kan aanrichten. Ik beoordeel ze op de grotere wedstrijden. Tegen Ajax zag je hem alweer raar doen, tegen Feyenoord liet hij het afweten, zag ik hem vanaf het middenveld niet meer meelopen. Ja, dat is een harde mening, maar die kan ik echt wel onderbouwen. Bazoer speelde als junior hier al op De Herdgang toen hij veertien was. Dan was het PSV-Ajax, zag je Memphis Depay vrij lopen en wachten op de simpele steekbal, om het af te maken. Maar wat deed Bazoer dan? Die ging drie, vier man passeren om daarna een mooie pass te geven. Maar het moment waarom het ging, was dan weg. Dan had ík hem na afloop aangepakt, maar wat ik zag waren allemaal mensen die hem op de schouders stonden te klappen. Ook trainers. Tja, wat moet je hem dan verwijten? Díé Bazoer zie ik nog steeds. Dat was een jongen van wie je al meteen zag dat zijn tas werd gedragen als hij naar de club kwam.’

‘Bazoer is onbetrouwbaar, zoals ook Tannane een speler is waar ik niets van moet hebben’

‘Hij kan er zelf niets aan doen, zijn pech is geweest dat hij bij PSV is opgeleid en niet bij Ajax. Tegenwoordig is er bij PSV wél een goede opleiding, maar toen zat het vol met CIOS-mannetjes, die vooral naar de ranglijst keken. Dat was in Amsterdam in die tijd al anders, die waren destijds al veel meer gericht op topvoetbal en wat je nodig hebt. Was Bazoer bij Ajax opgeleid, dan hadden ze dat er wel uit gehaald. Later is hij wél naar Ajax gegaan, maar dat was te laat. Nu het even lekker ging met Vitesse en er over de titel werd gepraat, was het hosanna, maar ik wil hem nú weleens zien. Zien hoe hij twee jaar presteert en wegblijft van rare akkefietjes. Want het kan niet altijd aan anderen liggen, toch? Nee, Bazoer is onbetrouwbaar, zoals ook Tannane een speler is waar ik niets van moet hebben. Klinkt dat hard? Topvoetbal ís hard. Bij Vitesse mooie balletjes geven is heel wat anders dan bij Ajax en Oranje iedere week moeten. Maar vraag het me over twee jaar, kijken of het hem is gelukt. Hopelijk heb ik geen gelijk.’

Ten Cate: ‘Bazoer in Oranje? Daar heeft hij al in gespeeld en hij heeft absoluut de voetbalkwaliteiten. Maar in de internationale top wordt méér gevraagd, dan moet je betrouwbaar zijn. Volgens mij is het nog maar een jaar geleden dat hij ook bij Vitesse ineens verdwenen was uit de selectie, na een incident op de training. En dit seizoen heeft hij alweer rood gehad. Dat heeft hij vaker gehad, te vaak. Maar lukt het hem dat uit te bannen, dan is hij natuurlijk een bijzondere speler. Valt hij weg, dan is Vitesse een stuk minder. Maar je moet het ook weer niet te groot maken, hij speelt achterin met drie centrale verdedigers. Dat hij zo kan excelleren, heeft ook te maken met zijn rol en vooral met de Nederlandse trainers. Het is toch ongelooflijk dat ze daar nog geen antwoord hebben? Je weet dat hij doorschuift, dan moet je achter de spits iemand hebben om hem op te vangen. Maar goed, daar kan Bazoer niets aan doen. En als hij die ruimte krijgt, dan weet je ook dat hij zijn kwaliteiten optimaal kan laten zien.’

Janssen: ‘Ja, ik snap wel waarom mensen dat zeggen. Hij speelt geweldig. Maar ja, wel in dit Vitesse, in dit systeem en met deze trainer. Hij en Tannane krijgen zoveel vrijheid, dat is ongekend, en ze betalen het vooralsnog volledig terug. Dit is de beste Bazoer die we hebben gezien, denk ik, maar wel in een systeem waarin er met drie man centraal achterin wordt verdedigd en hij zich aanvallend kan uitleven. Je ziet hem links en rechts, in de vijandelijke zestien. Maar Ajax en Oranje spelen natuurlijk een heel ander systeem. Daar krijg je deze rol niet en dan zal je hem toch snel weer als middenvelder moeten gaan beoordelen.’

‘Kijk je naar Ajax, dan zie je daar nu Gravenberch staan. Die is veel jonger, maar heerst daar ook al op een ongekende manier. Is toch een ander verhaal. Oranje idem, daar is weleens gespeeld met het systeem dat Vitesse hanteert, maar ook daar zal Bazoer eerder voor het middenveld in aanmerking komen. Dus ik denk dat hij bij zijn volgende stap echt moet kijken naar een club en trainer waar hij in dit systeem mag spelen, want dat past hem natuurlijk als een handschoen. Met zijn lange trap is hij dodelijk en heb je een extra spelbepaler, ik moet trouwens zeggen dat hij ook verdedigend echt sterk is.’

Stelling: De nieuwe leiding komt uit de Red Bull-school, mogen is moeten geworden

Janssen: ‘Er zijn nogal wat wisselingen geweest, ja. Dan is het moeilijk iets op te bouwen. Ik hoop dat deze mensen wel de tijd krijgen, want het oogt allemaal goed en logisch. Er ligt een duidelijk plan vanaf de eerste dag. Dat is natuurlijk een enorm voordeel. Het begint bij Spors, die vervolgens Letsch haalt. Die komen uit dezelfde school. Ze wisten direct wat ze wilden. De speelwijze is heel duidelijk. Vitesse is herkenbaar, altijd en overal. Dat zie je ook terug in de nieuwe spelers, daar zit een duidelijk idee achter. Het is al helemáál knap omdat ze volgens mij nauwelijks geld te besteden hadden. Zo’n Maxi Wittek en Jacob Rasmussen passen perfect in dit systeem. En dat past weer in het grotere plaatje.’

‘Als je ziet hoe Vitesse nu presteert, dan ben je ook benieuwd hoe ze dat verder gaan uitbouwen. In de zomer kun je weer doorselecteren, en misschien heb je dan wél wat geld. Dan heb je nog steeds minder budget dan Ajax, Feyenoord, PSV en AZ, maar zijn ze zeker in staat Vitesse op die manier weer structureel in de topvijf te brengen. Laat FC Utrecht daar dan nog bij komen, hebben we het over een topzes. Dan is het fijn als je een duidelijke lijn hebt waar je de komende jaren mee verder kunt. Je ziet hoever je nu al met een duidelijk plan kan komen. En mogen en moeten zit in je hoofd. Ik heb bij Vitesse meegemaakt dat we eerste stonden en nóg werden uitgefloten. Bij FC Twente maakte ik me ook niet druk toen we kampioen konden worden. Gewoon lekker voetballen.’

‘Top is als het moet en niet als het mag’

De Mos: ‘Absoluut. Letsch doet het best aardig, hoor. Iedereen vond het leuk. Was er even wat anders om over te schrijven dan over Ten Hag en Advocaat. Maar op de momenten dat de druk erop kwam, zag je het al gebeuren. Bij PEC Zwolle konden ze aan kop komen en verloren ze meteen. Tegen Feyenoord zag je al dat Bazoer zijn meters niet maakte en stond te kijken, dan heb je geluk dat die tegenstander de kansen laat liggen, anders heb je ’m daar al hangen. AZ vloog er daarna vol op met drie spitsen en knalde er zo overheen. Dan krijg je de les van Emmen, dat drie of vier opgelegde kansen mist. Nee, ze hadden het erover gehad. Vervolgens komt er een week waarin je weet dat de top tegen elkaar moet en je zaken moet doen. Dat is precies het moment waarop je eindelijk eens écht kan gaan beoordelen. Top is als het moet en niet als het mag. De druk kwam er een keer op. Nou, je hebt het gezien. Eerst in Venlo en daarna tegen RKC.’

‘Nu wil ik weleens zien wat de trainer gaat doen. Het is nu klaar met de Marcel van Roosmalen-journalistiek. Nu gaan de media zich roeren, komt er kritiek en gaat het rommelen in de kleedkamer. Dan zak je met leiders als Tannane en Bazoer door het ijs. Nee, het was even leuk, maar Vitesse weet straks gewoon weer waar het staat. Je ziet nu een paar trainers uit dezelfde school die weer wat anders naar de Eredivisie brengen. Dat zegt meer over de Eredivisie dan over hen, want wij hebben heel lang vastgehouden aan een bepaalde denkwijze. Zet je daar wat anders tegenover, dan kun je dus verschil maken. Voor ons voetbal is het goed dat dit gebeurt, simpelweg omdat buiten Nederland al veel ploegen zo spelen. Wat ik wel goed vind, is dat er altijd een plan is, er wordt uitgegaan van een systeem en daarbij worden spelers gezocht. Dat is een groot verschil met onze cultuur, waar we goede spelers zoeken en dan meestal toch 4-3-3 gaan spelen.’

‘Je kan ook moeilijk verwachten dat ze even Leicester City achterna zouden gaan, toch?’

Ten Cate: ‘Natuurlijk. In de top moet je altijd presteren. Maar goed, die mentaliteit zie ik wel bij Vitesse. Er staat een bepaald type spelers, dat is geen toeval. Maar het is even een andere categorie dan bij Ajax natuurlijk. Er zit een idee achter en er is duidelijkheid. Dat kun je niet los zien van de technisch directeur en de trainer. Zodra je samen weet wat je wilt, kun je daar bepaalde spelers bij zoeken. Dat is wat me vooral bevalt bij Vitesse, iedereen weet precies wat hij moet doen en wil de meters maken die nodig zijn. Ik ben wel benieuwd hoe ze nu gaan reageren, want dat is de volgende stap natuurlijk. Ze hebben zichzelf wel in deze positie gebracht. Dan gaat de lat vanzelf hoger, dat wil je toch? Maar je kan ook moeilijk verwachten dat ze even Leicester City achterna zouden gaan, toch?’