Loyaliteit voetbalfan is niet oneindig

,,De cijfers uit deze enquête zijn verontrustend”, oordeelt voetbalconsultant Chris Woerts. De voormalig commercieel directeur van Feyenoord vreest dat veel voetbalsupporters andere vormen van recreatie gaan zoeken, nu ze niet meer naar het stadion kunnen. ,,Daar maken de clubs zich grote zorgen over. De mensen gaan hun vrije tijd op een andere manier besteden. En ik denk dat er ook veel mensen zijn die het wel gezellig zijn gaan vinden dat hun man thuis is in het weekend, in plaats van op het voetbalveld.”

Het is iets waar de meest fanatieke supporters zelf ook bang voor zijn. Supporterscollectief Nederland luidde eind vorig jaar al de noodklok. De belangenorganisatie vreest dat er clubs verdwijnen doordat er vanwege de coronabeperkingen geen publiek aanwezig mag zijn. ,,Ooit zal het virus achter ons liggen”, zegt Matthijs Keuning, voorzitter van het supporterscollectief. ,,We moeten voorkomen dat clubs dan niet meer bestaan. De achterban van onze organisatie bestaat uit fanatieke supporters. Zij kijken wel naar hun favoriete club op tv, maar vinden er nu veel minder aan. De beleving ontbreekt volledig, er valt een groot deel weg.”

En dat geldt niet alleen voor de fans zelf. Met het ontbreken van hun achterban in de stadions missen de clubs een groot gedeelte van de vaste omzet. ,,Wij vrezen dat het grote gevolgen gaat hebben’’, zegt Keuning. ,,De clubs hebben nu nog best wel een aardige reddingsboei, omdat veel supporters en sponsoren hun verbintenis aan de club afgelopen zomer toch verlengd hebben, ondanks dat ze er weinig voor terugkrijgen. Maar gaan ze dat nog een seizoen doen? Een jaar is dat nog te overzien, maar wat als het langer duurt? Komen de mensen dan nog terug?”

De ene club zal daar harder door getroffen worden dan de ander. De topclubs kunnen rekenen op een grote, trouwe achterban, maar voor kleinere clubs, bijvoorbeeld uit de Keuken Kampioen Divisie, wordt het lastiger. Dat erkent ook Peter Bijvelds, algemeen directeur van TOP Oss. ,,Het gaat ons absoluut raken”, zegt hij. ,,Het totale voetbal gaat hierdoor geraakt worden. Het zit hem precies in de resultaten van jullie enquête. Die cijfers zijn eigenlijk nog ernstiger dan ik had verwacht. Maar ik denk ook: als er een stip aan de horizon komt, verandert het sentiment dan weer? Ik denk het wel, maar dat perspectief moet dan wel snel gaan komen.”

Dat onderschrijft Toon Gerbrands, algemeen directeur van PSV. Hij is positief gestemd. ,,Bij PSV is het stadion al jarenlang structureel uitverkocht”, zegt hij. ,,Er zijn stoeltjes die al dertig jaar in een familie zitten. Daarvan hoor je: het kan een keer een jaar minder gaan, maar dat stoeltje gaan we niet inleveren. Bij ons is er sprake van schaarste, maar als dat er niet meer is, wordt het anders. Het echte meetmoment daarbij wordt april, mei. Dan kunnen de seizoenkaarten weer worden verlengd en verkocht. Dan moeten we perspectief hebben. Dat is voor ons heel belangrijk. Als dan blijkt dat we in het volgende seizoen weer naar het stadion kunnen gaan, denk ik dat de schade gaat meevallen. Want de mensen missen het voetbal ook echt. Het zit diep.”

En daar heeft Gerbrands gelijk in. Want wat ook uit de enquête blijkt, is dat het overgrote gedeelte van de stadionbezoekers wel weer zal gaan als het stadion helemaal vol mag. En veel seizoenkaarthouders twijfelen niet over het verlengen van hun abonnement op de wedstrijden van hun favoriete club. En zij die wel twijfelen (22 procent), kunnen misschien nog over de streep getrokken worden als er dit seizoen nog een paar wedstrijden met publiek gespeeld worden. ,,Ik denk dat het enorm helpt als we nog iets kunnen aanbieden”, zegt Bijvelds. ,,In het allerslechtste geval hoop ik dat er in mei de duidelijkheid komt dat we volgend jaar weer met publiek kunnen gaan spelen. Aan een slechter scenario wil ik niet denken, want dat zal grote gevolgen hebben, niet alleen voor TOP Oss.”

In dat zwartste scenario mogen er begin volgende seizoen in elk geval nog geen supporters de stadions in. ,,Als dat gebeurt, komen de clubs in de financiële problemen”, verwacht Woerts. ,,In het voetbal is ­iedereen goed in het verbloemen van problemen. Maar er komt bijvoorbeeld een tsunami aan opgespaarde restitutiegelden als er dit seizoen helemaal niet meer voor publiek gevoetbald kan worden. Dat seizoenkaarthouders daarvoor gecompenseerd moeten worden, hangt als het zwaard van Damocles boven het hoofd van veel clubs.”

Bij PSV is alles doorberekend. De Eindhovenaren gaan veiligheidshalve al vanaf het prille begin uit van het slechtste scenario. ,,Het voetbal is een stuk minder leuk door het ontbreken van publiek, de emotie wordt eraf gehaald”, schetst Gerbrands. ,,Maar financieel kunnen wij het opvangen.” Maar dat is lang niet overal het geval.