Ondanks VAR amper minder tuchtzaken bij KNVB

Op het moment dat de VAR werd ingevoerd in de Eredivisie, kreeg Jan Henk van der Velden, voorzitter van de onafhankelijke tuchtcommissie betaald voetbal van de KNVB, van vrienden en kennissen steevast te horen, dat dat het einde van zijn functie zou inluiden. Daar blijkt geen sprake van.

De tuchtcommissie blijkt in veel gevallen nog een onmisbare schakel te zijn. „Sommige mensen dachten misschien, dat dankzij de VAR voortaan alles meteen helder zou zijn. Maar dat is natuurlijk niet zo”, aldus Van der Velden.”

“Wat wel veranderd is door de VAR, is dat de aanklager betaald voetbal na een speelronde nauwelijks meer in actie hoeft te komen, omdat een scheidsrechter een grove overtreding over het hoofd heeft gezien, waarna op basis van tv-beelden alsnog een aanklacht volgt. „In theorie zou de aanklager betaald voetbal dit soort zaken nog steeds voor de tuchtcommissie kunnen brengen als de scheidsrechter én de VAR iets compleet over het hoofd zouden hebben gezien. Maar in de praktijk hebben we die volledig gemiste donkerrode kaarten sinds de invoering van de VAR niet meer gehad en dat is natuurlijk positief”, aldus Van der Velden.

Lichte afname

De afname van het aantal zaken waarvoor de tuchtcommissie bijeen moet komen, is na de invoering van de VAR desondanks veel minder drastisch dan de vrienden en kennissen van Van der Velden voorspeld hadden. Waar het in de pre-VAR-periode om 20 à 25 tuchtzaken per jaar ging, daalde dit aantal in het eerste seizoen met de video-arbiter (2018/2019) lichtelijk. Vorig seizoen (2019/2020) lag het aantal met circa 13 tuchtzaken lager, maar werd het seizoen ook niet helemaal uitgespeeld vanwege de coronapandemie. De dalende trend lijkt zich dit seizoen wel door te zetten met circa 8 zaken na de eerste tien speelronden. „Het is niet helemaal te voorspellen, want het laat een grillig patroon zien. Soms heb je ineens drie tuchtzaken in één week en dan is weer een hele tijd niks”, aldus Mohamed Faouzi, secretaris van de tuchtcommissie.

Grijs gebied

Van der Velden is niet verbaasd, dat de leden van de tuchtcommissie nog steeds zoveel te doen hebben. „De discussie over gevallen die in een grijs gebied vallen is door de VAR niet kleiner geworden. Dit percentage twijfelgevallen wordt door alle aandacht meer uitvergroot. Er zijn nog genoeg situaties waar je verschillend over kunt denken en waarbij de club het aandurft met de speler om het aan de tuchtcommissie voor te leggen. De scheidsrechter haalt met behulp van de VAR tijdens de wedstrijd een hele hoop werk bij ons weg, alleen de discussie over de resterende grijze gevallen is misschien nog wel intenser dan in het verleden.”

De tuchtcommissie heeft in dit soort gevallen zeker een toegevoegde waarde betoogt Van der Velden. „Dan wordt gezegd: ’De VAR heeft er toch al naar gekeken. Hoe is te verklaren, dat jullie daar anders over denken dan de scheidsrechter en de VAR?’ Maar er zijn duidelijke verschillen tussen de beoordeling met hulp van de VAR en die van ons. Met name het aantal middelen dat wij in alle rust tot onze beschikking hebben. Zowel de tuchtcommissie als de aanklager kan anders beoordelen dan de scheidsrechter of de VAR. Wij kunnen heel rustig alle tijd nemen om zaken te beoordelen en bijvoorbeeld beelden meerdere malen te bekijken. Dat is een groot verschil met de scheidsrechter en de VAR, die onder grote tijdsdruk staan. Dat moet allemaal snel doorgaan, omdat een heel stadion zit te wachten of de kijkers thuis bij FOX Sports. Bovendien hebben we een zitting gehad met voor- en tegenargumenten, die echt kan helpen om op een bepaalde manier naar beelden te kijken. De verklaring van een speler waarom hij bepaalde dingen heeft gedaan kan de interpretatie van de beelden anders maken. Daarnaast zijn er ook nog de andere getuigen en de eventuele verklaringen van deskundigen.”

Cleaner

Van der Velden loopt al heel wat jaren mee bij de tuchtcommissie, die momenteel onder anderen de oud-profs Benjamin van den Broek (onder meer ex-NAC Breda) en Richard Stolte (onder meer ex-Excelsior) als leden heeft. In die tijd heeft hij het voetbal stukken cleaner zien worden. „Dat is een proces, dat eigenlijk al ruim voor de invoering van de VAR is ingezet. Al in de tijd dat het voor de aanklager betaald voetbal mogelijk was om op basis van tv-beelden een zaak op te starten, zag je dat het aantal heel zware overtredingen en het wangedrag op de velden afnam, omdat spelers zich realiseerden, dat de kans dat ze ervoor bestraft zouden worden, veel groter werd. Dat is de door de VAR en het grote aantal camera’s langs de velden alleen maar toegenomen. Dat zie je terug in de afname van bijvoorbeeld het aantal elleboogstoten.