Pascal van Wijk: ‘Ik had echt nooit kunnen bedenken dat ik op deze stoel zou zitten.’

Om nou van Glasnost in Gelredome te spreken gaat misschien wat ver. Maar Vitesse verbaasde de eerste seizoenshelft vriend en vijand. Twee ons nauwelijks bekende Duitsers – coach Thomas Letsch en technisch directeur Johannes Spors – leverden vakwerk. Directeur Pascal van Wijk, de man die ze had aangesteld, bleef op de achtergrond. Met de pikstart ligt er een mooi fundament voor een nieuwe toekomst, die Van Wijk over een paar maanden uitgebreid zal belichten in zijn visie voor de komende jaren.

Een visie waarmee Vitesse terug wil naar de wortels. Binding met de regio, jeugd. De club is druk bezig met de laatste details als we Van Wijk bezoeken. We hebben het gesprek op zijn verzoek vervroegd, omdat hij hoe dan ook de laatste eer wil bewijzen aan een overleden vrijwilliger. ‘Vanmiddag gaan we zo goed en zo kwaad als het kan een erehaag vormen. Iedereen is echt kapot van het nieuws over het overlijden. Hij was 74 en werd ineens volledig onverwacht getroffen door een hartstilstand. Echt verschrikkelijk.’

‘Veel mensen vergeten dat een club meer is dan wat je op tv ziet. Als je dagelijks met elkaar bezig bent, weet je dat. Hij was een van die vele mensen die ervoor zorgden dat we zijn wie we zijn. Altijd bezig met klusjes op de accommodatie. Hij reed als chauffeur jeugdspelers naar club, school en huis. Tot op het laatst op zijn post. Hij had kanker overwonnen en dan dit… Zo treurig en zo triest. Dan zie je hoe een club opstaat. De vrijwilligers, het personeel. Ik ben op deze momenten zo trots op de club en de mensen om ons heen. Hoe we elkaar steunen. Helaas zijn meerdere mensen ons ontvallen, maar ik ben zo trots als ik zie hoe de mensen dat oppakken.’

‘Dit was ook weer iemand die veel op de club was. Op zijn manier onmisbaar, net zoals Vitesse voor hem een belangrijk deel van zijn leven was. En zoals hij lopen er veel mensen rond die het lastig hebben. Anderen komen helemaal niet meer op de club. Die zitten al een jaar thuis. Kunnen niet meer naar de wedstrijden, zien de anderen niet meer. Missen hun praatjes over de club en zitten avond aan avond op de bank. Ze hebben dan in elk geval onze wedstrijden nog.’

GEPASSIONEERD

Het mooi is te horen hoe gepassioneerd Van Wijk praat. Als we hem zijn gang laten gaan, praat hij het liefst over alles behalve het voetbal. Maar we hebben ook nog een vragenlijstje, met bovenaan de vraag hoe groot de tikken zijn die Vitesse nu al een jaar krijgt. De laatste maand op het veld, maar bovenal natuurlijk door de hele pandemie daarbuiten. De geboren Arnhemmer knikt: ‘Dat we als Vitesse tikken krijgen, hoef ik niet uit te leggen, ik denk dat we dit seizoen al vier tot zeven miljoen gaan inleveren. Vorig seizoen hadden we de tekorten teruggedrongen van iets van zestien miljoen naar dik vier miljoen. Natuurlijk houdt dat je dagelijks bezig. Maar Vitesse is wel meer dan voetbal.’

Schijnwerpers mogen wat hem betreft op het veld. Toen Toon Gerbrands aan zijn eerste klus als algemeen directeur van AZ begon, bracht hij eerst eens een bezoek aan de VI-redactie. Of Johan Derksen misschien nog wat adviezen had? Niet te hoog van de toren blazen en vooral niet beginnen met allerlei grote verhalen en interviews. Een advies dat Van Wijk niet nodig had. Al dik twee jaar is hij de man op de hoogste stoel in Arnhem, zit hij bij de overleggen rond de BeNeLiga en was hij verantwoordelijk voor de dolle Duitse dagen waarmee Vitesse de eerste seizoenshelft iedereen aangenaam verraste.

Van de aanvankelijke euforie is eind februari even weinig over. Vitesse zwalkt als een aangeslagen bokser door de stadions en pakte van de laatste vijftien behaalbare punten er welgeteld één. ‘Daar ben je dan goed ziek van, maar we hebben al gezien wat deze ploeg kan, dus dat kan niet zomaar weg zijn.’ Van Wijk heeft wel vreemdere dingen meegemaakt in Arnhem. Hij is geen draaideurdirecteur. Van de tribunes belandde hij tot zijn eigen verrassing op de hoogste stoel. Hij groeide op in Arnhem-Noord en zag zodoende de enorme opmars van Vitesse. ‘Ik ben als kind natuurlijk nog naar Monnikenhuize geweest. Later kwam ik als accountant namens BDO bij Vitesse. Daar keken wij naar de jaarcijfers. Daarna volgde de overstap naar Vitesse, maar ik had echt nooit kunnen bedenken dat ik op deze stoel zou zitten.’

De vrije val baart hem zorgen. Maar niet meer dan dat. Het is een momentopname. ‘Net alsof wij ooit met een titel bezig zijn geweest. De aandacht was leuk, dat is goed voor de club. Ik denk dat we flink aan ons imago hebben gewerkt. Dominant voetbal mooie wedstrijden en veel punten. Maar wij willen Europees voetbal. Kwalificatie is heilig. Via de competitie, de beker of de play-offs, dat kan allemaal nog.’

BUITENBOORDMOTOR

Van Wijk weet dat hij uiteindelijk wordt beoordeeld op de resultaten van het vlaggenschip, zeker bij een club met een steenrijke eigenaar als buitenboordmotor. Officieel kende Vitesse al meerdere eigenaars, allemaal met een lijn naar de godfather van alle eigenaars: Roman Abramovich. De Arnhemmers spelen al tien jaar met geld waarvan niemand begrijpt waarom het wordt overgemaakt. Tussen de 100 en 150 miljoen moesten de eigenaren al bijleggen. Een slechte gewoonte waar Van Wijk een einde aan moet en wil maken.

Uw persvoorlichter gaf aan dat u het niet over Chelsea wilde hebben.

‘Nou, niet zozeer Chelsea, maar over bepaalde zaken waar het al zo vaak over is gegaan. Met Chelsea hebben we gewoon een prima band. Dit seizoen hebben we met Armando Broja een goede speler gehuurd, dat waren er voorheen meer. Als we een positie door die relatie kunnen invullen, waarom niet? Ik ken de eigenaar goed vanuit mijn vorige functie. In het verleden kwam ik financiële cijfers uitleggen. Nu worden er andere dingen verwacht. Dat is allesomvattend en dan is het best veel en vreemd in het begin. Het is wel stabieler geworden. Blijft dat eigenaarschap? Iedereen zegt: Wie is dat dan? Waar is die man? Als je dat zegt over Alexander Chigirinskiy, snap ik dat ergens nog wel. Die man had driehonderd bedrijven en was niet in staat om even naar Arnhem te komen. Maar met Valeriy Oyf is er nu een eigenaar die enorm betrokken is. Echt zwaar bezig met de club, iemand die alle uit- en thuiswedstrijden ziet. Vorig seizoen was hij, voor de pandemie uitbrak, zeker acht keer op het ereterras.’

‘Hij komt uit alle uithoeken invliegen. Dat kan vanuit Rusland, Frankrijk of Londen zijn. Echt een zakenman. Als hij komt, moeten de vergaderingen daar wel omheen gepland worden. Dus vergaderen we vaak op vrijdagmiddag, dan slapen ze hier en vliegen na de wedstrijd weer weg. Hij is altijd alles nagekomen, er zijn best veel clubs waar dit anders is. Ik denk dat veel clubs in hun handen zouden wrijven met zo’n eigenaar. Helemaal in tijden als deze. De laatste drie jaar hebben we echt een andere eigenaar, ik wil dit graag benoemen. Er is echt een verkeerd beeld. Ik snap wel een beetje waar dat beeld van een niet-betrokken eigenaar die er nooit is vandaan komt, maar zo is het dus niet.’

Oyf is niet te interviewen. Veel mensen kennen u ook nog niet.

‘Ik heb me nooit verstopt. Heb ook met jullie wel gezeten over het stadion en de jaarcijfers bijvoorbeeld. Maar het moet vooral over voetbal gaan, over spelers en trainers. Het is nu bijna twee jaar dat ik algemeen directeur ben. Het eerste jaar was het vooral wennen. Veel leren, veel nieuwe contacten. Ik heb hier ook meteen gezegd: Ondersteun me. Het waren roerige jaren, maar ik vind het enorm leuk en leerzaam. Het tweede jaar staat volledig in het teken van corona. Ineens val je stil, dan ga je de fase in van de eerste overleggen. Je vaart over water waar je geen kaarten van hebt, zoals Jan de Jong (directeur van de Eredivisie CV, red.) dat zo mooi zegt. Echter elke keer word je achterhaald met al je plannen. We hebben welgeteld één thuiswedstrijd met publiek gespeeld. Gelukkig was dat wel net de Airborne-wedstrijd.’

‘Maar goed, je bent vol energie bezig met allerlei projectgroepen, dan valt alles weer stil. De medewerkers die ineens thuis zitten, die hier niet mogen zijn. Je probeert zo veel mogelijk voor ze te organiseren. Om ze erbij te houden. Twee weken geleden was onze vaste vrijwilligster er ineens niet in de persruimte. Ik schrik me dan kapot. Dat is ook zo iemand die er al jaren staat. Zo gaat het maar door. Gelukkig is het nou goed met haar. Ja, ik heb het zelf ook gehad in januari. Dat viel me wel tegen, moet ik zeggen. Aan het einde van de dag ben je echt vermoeid. Dat heeft me wel wat weken gekost, maar nu gaat het goed.’

U haalde net Jan de Jong aan. Die stapte ook vol goede moed in bij Feyenoord, maar concludeerde al snel dat deze job een omgekeerde wasstraat is. Je gaat er schoon in en komt er besmeurd uit. Hij heeft er een camerasysteem rond zijn huis aan overgehouden.

‘Je probeert het op alle vlakken goed te doen, maar omdat je de hoogste positie in je organisatie hebt, moet je vaak minder leuke beslissingen nemen. Ik ben uiteindelijk verantwoordelijk. Ik zit daar niet heel erg mee, maar het is onmogelijk het voor iedereen goed te doen. We hebben een uitdagende financiële situatie. We hebben wel bewust mooie Kerstpakketten gegeven, maar daar houdt het helaas dan ook mee op. Geen bonussen. Je hebt moeilijke dossiers die ik liever uitdagend noem, zoals het stadion waar we iedere maand enorm veel voor moeten betalen. Je hebt een eigenaar met wie je goed moet schakelen. Maar ik ervaar het vooral als leerzaam en uitdagend.’

Uitdagend is wel heel mooi geformuleerd. Vitesse, dat toch bekendstaat als handelshuis, heeft al een jaar geen cent uitgegeven op de transfermarkt. De mensen die we spreken over u, zeggen dat de directeur zich erg druk maakt over de maatschappelijke positie van de club.

‘Klopt. Ik geloof in binding en verbinding. Met de stad en de regio. Deze club betekent veel hier. Stichting Vitesse Betrokken is heel belangrijk. Daar hebben we recent zelfs een vijfde werknemer aangesteld. Ben ik heel trots op. Nu in deze coronatijd is het echt lastig met je sponsors en supporters contact te houden. Kees Jansma is geweest voor een online-avond met de trainer en technisch directeur, dat was een succes. Dat gaan we binnenkort weer doen. We hebben supporters verrast met een barbecue. Op Valentijnsdag kregen alle supporters een bericht van Remko Pasveer. Binding houden is nu echt lastig. En ik denk dat we daar met alle clubs zorgen over hebben.’

‘Ik hoor weleens: Je hebt maar zesduizend seizoenkaarthouders. (Red. Vitesse heeft i.v.m. corona de verkoop van seizoenkaarten vroegtijdig gestopt)  Maar? Ik vind het geweldig. Veel van hen hebben gezegd dat ze hun geld niet terug hoeven. Noem dat maar eens normaal. Dat zegt veel over de verbondenheid. Ook partners en mensen in de businessclub bleven ons steunen, maar willen ook graag weer naar het stadion. Dat kan nu al zo ontzettend lang niet. Dat is de uitdaging, want het is niet zo dat dit zomaar door kan gaan. De voortekenen zijn er nu al, dat je niet met volle stadions kan spelen na de zomer. Veel clubs zitten nu in de maag met de seizoenkaartcampagne. Je kunt moeilijk eerst vragen of mensen willen afzien van restitutie en een paar weken later vragen of ze weer een seizoenkaart nemen.’

Hoe komen jullie aan dat imago?

‘De beroemde persconferentie van Maasbert Schouten, daar ben ik niet trots op als Arnhemmer. Dat Vitesse kampioen zou worden was helemaal geen verhaal van Merab Jordania, maar van Schouten. We hebben allemaal gezien wat daarvan kwam. Je haalt zoveel spelers en moet daarna tegen degradatie spelen. Het imago van Vitesse kan beter. Maar we krijgen ook veel hartverwarmende reacties. Daar zie ik een grote rol voor mezelf de komende tijd.’

In Frankrijk vallen de clubs bijna om, daar is bijna blinde paniek. Ajax en Feyenoord kwamen met zeer deprimerende cijfers deze week. Vitesse kan straks als topvijfclub gewoon op tien miljoen aan inkomsten zitten.

‘Bizar, hè. Onze inkomsten zijn straks nog maar iets meer dan tien miljoen euro, dat vertelt veel over deze tijden. Wát we ook doen, wij verliezen vier tot zeven miljoen, dat is veertig procent van de omzet. In Nederland is het nog lastiger dan in Frankrijk. Hier ben je enorm afhankelijk van de wedstrijdgerelateerde inkomsten. De media-inkomsten zijn elders veel groter, die lopen wel door. Wij worden veel harder geraakt. Zeker als je nu de verwachting hebt dat je niet met volle stadions kan beginnen komend seizoen. Iedereen heeft bezuinigd waar mogelijk, voor volgend seizoen zijn de zorgen echt groter.’

‘We zijn blij dat we mogen voetballen, we stellen ons niet boven de samenleving, integendeel. We dragen bij en willen onderdeel van de oplossing zijn. Mensen kijken nu heel veel naar het voetbal. Maar als je dit weer gaat meemaken, gaat de grote klap nog komen. We hoopten op publiek, dat was het idee van die toppers in januari, nu is het zelfs geen beperkt publiek. Nog een keer een succesvol beroep doen op de achterban is niet reëel. Dat gaat zich de komende maanden manifesteren, meestal komt in april, mei, juni het geld binnen. Als dat minder wordt hou ik mijn hart vast hoe het zal gaan met andere clubs. We hebben echt steun van de overheid daarbij nodig.’

U zegt ‘we’. Maar Vitesse heeft alle tekorten afgedekt.

‘Kom ik weer bij de eigenaar. Er wordt vaak negatief over gedaan, maar ik denk dat wij een goede hebben. We hebben echt heel serieus gekeken hoe we die vier tot zeven miljoen moesten compenseren. Dat zijn geen leuke besluiten geweest. Vacatures die niet konden worden ingevuld, aflopende contracten die niet verlengd werden. Geen doorgroeien met periodieken, het is allemaal nee, nee, nee, al een jaar lang. Mensen staan stil in hun ontwikkeling en salaris. Maar daar kan je lang niet alles mee compenseren. Dan is een eigenaar een vangnet. Hij investeert ook liever in spelers.’

Intussen lonkt een van de hoogtepunten in de geschiedenis van de club.

‘Je doelt op de beker. Dat moet eerst op het veld beslist worden. De vorige finale (in 2017, een 2-0 zege op AZ, red.) liet zien hoe diepgeworteld Vitesse hier is. Je zag mensen uit ramen hangen met vlaggen en shirts die twintig jaar oud zijn, op de markt moesten de hekken dicht, omdat het te vol was. Stel, je haalt de finale, dan ontstaat er van alles en dan mag er niemand bij zijn. Ik wil alles, Vitesse wil alles, maar dat zal zo lastig worden.’

Al met al is dit seizoen een soort kermis in de hel.

‘Het is nu even wat minder. Maar tot eind januari kregen we de complimenten en de punten. Met Peter Bosz was de uitspraak een tijdje: Wel de bloemen, niet de punten. Je bent blij dat je aanvallend en dominant voetbal speelt. Dat de keuze voor de technische staf zo is uitgevallen. Johannes Spors heeft vakwerk geleverd. Met aanwinsten zonder dat we transferbedragen hebben betaald. Maar vooral op het aantal jeugdspelers dat doorbreekt. Ze krijgen echt speeltijd bij Letsch. Hij geeft ze de kans, liet ze meteen meetrainen, haalde ze bij de selectie. Bijna iedere wedstrijd zie je ze invallen, dat straalt weer uit naar de regio waar die jongens vandaan komen. En dat gepaard aan prestaties, want laat één ding duidelijk zijn: uiteindelijk wil je prestaties.’