Terug naar de Arnhemse roots

Sinds de overname in 2010 is Vitesse de club van het grote geld. Van dat prachtige sportcomplex op Papendal en de Russische suikeroom. Toch schittert niet alles in Arnhem.

De scouting werd jarenlang genegeerd, de jeugdopleiding opzichtig uitgekleed. Een illuster rijtje clubmensen slaan nu de handen ineen om daar wat aan te veranderen.
 
'Morgen! Uitstekende dag voor een vroege training.' We kijken recht in de donkere pupillen van Nicky Hofs. Het is amper acht uur 's ochtends als de voormalig jeugdinternational zijn opwachting maakt. Hofs volgt een interne trainersopleiding en is momenteel assistent bij Vitesse Onder-19. Volgens de goedgebekte Arnhemmer heeft hij eindelijk een volwaardige baan. 'Vandaag heb ik twee trainingen, een talententraining, moet ik nog beelden terugkijken, presenteren en vergaderen.'

'Nee, dat leven als voetballer was zo gek nog niet. Ik had geen keuze, mijn knieën waren op. Bovendien is dit ook hartstikke leuk. Die gastjes, de wedstrijden, de spanning; je beleeft het allemaal opnieuw… Sorry, ik had graag langer willen praten, maar ik moet ervandoor. De trainer wacht.'
 
Er volgt een snelle handdruk. Dan verdwijnt de voormalige nummer 10 in een van de vele gangen op Papendal. We herkennen zijn loopje. Hoofd licht gebogen, voeten naar binnen. Enige verschil met pakweg twee jaar geleden is dat er op zijn schouder een netje met ballen rust. Nicky Hofs is tegenwoordig trainer.
 

 
Het is precies zoals Gerry Hamstra het graag ziet. Een oud-Vitessenaar die zich bekommert om de eigen jeugd. Het hoofd opleiding vertelt uitermate tevreden te zijn met de inbreng van Hofs. De bon vivant leek op voorhand toch niet de gedroomde opvolger van Peter Bosz. 'Nick geeft zelfs presentaties', vertelt Hamstra. 'Hij maakt een goede ontwikkeling door. Geldt overigens voor meer trainers hier. Wij leiden onze eigen trainers op en dat zijn veelal spelers met een Vitesse-verleden. Eigenlijk is Vitesse in de kern altijd een Nederlandse club gebleven, zeker in de opleiding.'
 
Geen onderlaag
 
Vitesse de opleidingsclub. Het kan verkeren. Sinds de Russisch-Georgische overname in 2010 kreeg Vitesse het stempel van koopclub. Een bvo waar modale voetballers voor 600 duizend euro per jaar op de loonlijst stonden en enkel de mascottes nog in Presikhaaf of Malburgen-West opgroeiden. Door de Chelsea-miljoenen kwam het zwaartepunt op het eerste elftal te liggen. Merab Jordania ging voor het kampioenschap, van de vermaarde jeugdopleiding bleef nauwelijks iets over. Terwijl Jonathan Reis voor een miljoen euro per jaar mocht herstellen van een zware knieblessure, was er nauwelijks geld om jeugdspelers per busje naar Arnhem te laten rijden.
 
Hamstra, bezig aan zijn vijfde seizoen als hoofd opleiding, werkte bij een miljoenenbedrijf zonder onderlaag, een multinational zonder regionale binding. 'Een jaar geleden zat ik ’s ochtends om negen uur achter mijn bureau en was het stil. Als ik geluk had, liepen er twee vrijwilligers op de gang. Er was nauwelijks budget. Onze jeugdtrainers werkten parttime.

Kort samengevat: zij moesten tussen half drie en half zes alles doen. Trainingen voorbereiden, gesprekken voeren, individuele trainingen geven, beelden bekijken, POP-verslagen schrijven, training geven, verga¬deren, overleggen en ga zo maar door. Het was bijna geen doen. Als daar afgelopen zomer geen verandering in was gekomen, had ik mijn contract niet met drie jaar verlengd.'
 
De voormalige trainer van FC Emmen grist een laptop van zijn bureau. Hij opent een Power- Point-presentatie. 'Het is belangrijk om te weten waar Vitesse vandaan komt. In mijn ogen zijn er drie fases. Eerst moesten we bezuinigen. De periode voor 2010 was de club bijna failliet. Toen heeft de opleiding de club overeind gehouden. Ik weet nog dat Theo Bos de voorbereiding begon met veertien spelers, onder wie negen jongens uit de eigen jeugd. Davy Pröpper, Alexander Büttner, Marco van Ginkel, maar ook Genaro Snijders en Wiljan Pluim. Vervolgens kwam het grote geld, de buitenlandse overname.

Er werd geïnvesteerd in het eerste elftal. Het gat tussen de selectie en de academie werd veel te groot. Natuurlijk heb ik daartegen geageerd. In de crisisjaren was alles op het gebied van scouting en jeugdopleiding wegbezuinigd en er was niks voor teruggekomen. Dat is pas veranderd met de komst van Mo Allach als technisch directeur. Er is veel over hem gezegd en geschreven, maar Mo is wel de persoon die een basis onder Vitesse probeert te leggen.

Kort na zijn aantreden stelde hij enkele simpele vragen: "Gerry, hoe ziet jouw ideale academie eruit en wat gaat dat kosten?" Vervolgens vroeg hij Peter Bosz en mij wat in onze ogen de ideale speelwijze voor Vitesse zou zijn. Alle informatie is teruggebracht tot één plan. Vergis je niet, wij hadden voldoende ideeën hoe we met Vitesse vooruit konden, alleen waren er geen middelen. Nu kunnen we bouwen. Trainers met fulltime-contracten, een scouting én een opleidingstraject voor onze eigen trainers.'
 
Twintig meter verderop het bewijs: de talenten van morgen werken aan hun voetbaldroom. Langs de lijn zien we Hofs, maar ook Léon Hese, Ruud Knol en Kevin Moeliker. Vanmiddag worden Remco van der Schaaf, Michael Jansen en Patrick Ax nog verwacht. 'Er loopt hier aardig wat Eredivisie-ervaring', zegt Hamstra. 'En veel jongens met een Vitesse-achtergrond. Het past binnen onze nieuwe filosofie. Er wordt gekeken naar kwaliteit, maar een Vitesse-verleden is mooi meegenomen. Daarnaast hebben Leo van de Kraats, Bart van Rooijen en Jos Dietrich. Zij zorgen voor continuïteit, balans en de pedagogische achtergrond.'
 

 
Scouting
 
Clubliefde in het koninkrijk van Wikipedia- Rus Alexander Chigirinskiy. Op de eerste etage van het sportcomplex wachten nóg eens 411 wedstrijden in het geel-zwart. Clubicoon Theo Janssen vormt tegenwoordig een onafscheidelijk duo met Marc van Hintum. Laatstgenoemde is hoofd scouting, al is de stem van Theet minstens zo belangrijk. Twee mannen die opgroeiden op De Slenk, de club tot grote hoogte zagen groeien en inmiddels zijn begonnen met puinruimen na jaren van hoogmoedswaanzin. Maar dan wel in een nieuwe omgeving. 'We hebben tegenwoordig een rij; wijst Van Hintum in de richting van het kantoorpersoneel, dat op het punt staat te gaan lunchen. 'Sterker nog, we hebben een buffet. Op De Slenk hadden we de balletjes van tante Sjaan. Schat van een vrouw, maar je wist nooit wat je precies te eten kreeg. Hoezo, die buitenlandse overname heeft ons niks opgeleverd?'

Janssen lacht. 'Met dat buffet is niks mis, nee. Weet wel dat ik vanaf de allereerste dag sceptisch ben geweest over de overname. Toen ik bij FC Twente en Ajax speelde, was ik het ook die zei: Vitesse is Vitesse niet meer. Ik kende de helft van de selectie niet eens. Je moet me geloven als ik zeg dat er nu een omslag plaatsvindt. Er ligt een duidelijk plan en jongens met een Vitesse-hart keren terug bij de club. Het heeft alleen wel tijd nodig. Er is hier ook veel afgebroken.'
 
Dat geldt zeker ook voor de scouting. Toen Allach, Janssen en later Van Hintum zich gingen bemoeien met de eerste selectie, was er helemaal niks. Geen scoutingdossier, geen archief, laat staan een schaduwelftal. Het Georgisch-Russische netwerk leunde op bevriende zaakwaarnemers en het netwerk van grote broer Chelsea. Spelers werden veelal gescout per dvd.
 
'We zijn op nul begonnen! zegt Van Hintum. 'Mo heeft een heel nieuw systeem opgezet. Elk scoutingrapport en elke wedstrijd die we bezoeken, worden nu gedocumenteerd. Bovendien scouten we volgens de Vitesse-filosofie. We zoeken spelers die binnen onze aanvallende manier van voetballen passen.'
 
Janssen: 'Waar we zijn begonnen? We hebben eerst alle spelers in de Eredivisie in kaart gebracht. Vervolgens hebben we hetzelfde gedaan in de Jupiler League, de beloftencompetitie en de A- jeugd. Janus (van Gelder, red.) is druk in België. We moesten wel, er was helemaal niks!

Marc en ik zijn ook bij Chelsea geweest. Ons doel was om hun jeugd en het beloftenteam in kaart te brengen. We willen zeker weten dat een toekomstige versterking ook daadwerkelijk een versterking is. Als wij een linksback nodig hebben, moeten we weten of Chelsea een linksback heeft die klaar is voor de Eredivisie. Andere wedstrijden bezoeken we alleen als het nuttig is. Wat heeft het voor zin om overal zomaar naartoe te vliegen? Ik kan wel lekker naar Ajax-Feyenoord gaan omdat het een lekker wedstrijdje is, maar daar hebben wij als Vitesse niks te zoeken. Die tijd is geweest.'
 
De voormalig international verwijst subtiel naar het oude Vitesse. In de voorbije jaren vlogen eigenaren en directeuren heel de wereld over. Zat een Vitesse-delegatie schaamteloos bij een topper in de Champions League te scouten, waar zelfs de bankzitters al meer dan drie miljoen euro per jaar verdienen. Vitesse heeft volgens Van Hintum een realiteitsslag gemaakt, al is het rijkelijk laat. De gevolgen van vier jaar lang geld smijten, worden nu pijnlijk zichtbaar.

'We scouten met een lege portemonnee. Er is de afgelopen jaren enorm veel uitgegeven. Het is heel simpel: daar hebben wij nu allemaal last van. We hebben te maken met de regels van het Financial Fair Play.' Zijn buurman vult aan: 'We moeten het voorlopig hebben van buitenkansjes. Jongens die terugkomen van blessures, spelers die transfervrij zijn. Ga jij Davy Pröpper deze zomer maar eens vervangen. Succes! Het is duidelijk dat we nog een paar jaar te overbruggen hebben.'
 
Herkenbaarheid is het sleutelwoord. De voertaal in de kleedkamer is nu nog Engels maar moet op den duur Nederlands worden, het liefst met een Arnhemse tongval. Het aantrekken van PEC Zwolle-verdediger Michael van der Werff is dan ook geen toeval. Vitesse bouwt weer op Hollandse jongens. 'Je hebt nu Kevin Diks. Die jongen heeft onlangs een driejarig contract getekend', aldus Janssen. 'Dat hij lange tijd ten faveure van Chelsea-huurling Wallace op de bank zat? Daar zal ik heel eerlijk over zijn: dat vond ik niks. Ik vind namelijk dat een eigen jongen, mits hij net zo goed is, altijd moet spelen. Dat is je kapitaal, dat is je toekomst. Je moet ook een signaal afgeven aan je eigen jeugd: bij Vitesse krijg je een kans.'

Van Hintum knikt: 'Daarnaast moeten jongens van buitenaf zien welke mogelijkheden er hier zijn. Toen ik nog technisch directeur was, nam ik nieuwe spelers mee naar Gelredome. Gaf ik ze een rondleiding en grapte ik weleens dat we daar ook trainden. Die koude douches op De Slenk waren geen sterk verkooppunt. Moet je kijken waar we nu rondlopen! Daarnaast hebben we een goed verhaal. We hebben een speelstijl, een visie en de middelen.'
 

 
Sturing
 
Arnhemmers in Gelredome. Het lijkt voorlopig een brug te ver. De betrokkenen geven aan dat het nog jaren kan duren voordat het nieuwe Vitesse zichtbaar wordt. De belangrijkste inhaalslag moet nu worden gemaakt bij de jongste jeugd. Spelertjes uit Duiven, Apeldoorn en Zutphen moeten in Arnhem en niet langer in Nijmegen, Enschede of Doetinchem gaan spelen. Als de keuze eenmaal op Vitesse is gevallen, moet een speler de kans krijgen zich verder te ontwikkelen. School is een belangrijke pijler, maar er is meer. Hamstra vertelt dat elke speler een uitgebreid persoonlijkheidstraject doorloopt. Het is een chique woord voor een op maat gemaakt programma.
 
Binnen de huidige opleiding staat het individu centraal. Een vijftienjarig talent heeft in een week drie groeps-trainingen, individuele trainingen, krachttraining, video-analyse en een lifestyleprogramma. Bovendien wordt vanaf het dertiende levensjaar gewerkt met Inmotio, een duur analysesysteem dat ongeveer alles kan meten wat er te meten valt. Verder is er een apart krachtprogramma en loopt er een psycholoog rond die zich zowel bezighoudt met de trainers als de spelers.
 
De allergrootste talenten worden gefilterd en doorlopen een speciaal traject. Zij worden persoonlijk begeleid door Edward Sturing. De voormalige hoofdtrainer vertrok vorig jaar bij het Turkse Kayseri Erciyesspor en is teruggekeerd binnen de Arnhemse jeugdopleiding. 'Nicky Hofs was mijn aanvoerder in de C1 van Vitesse', vertelt Sturing vlak voor de middagtraining. 'Zo heb ik veel van de huidige trainers hier zelf getraind. Als hoofdcoach heb ik ook altijd op de jeugd geleund. In 2004 zijn we er via de nacompetitie in gebleven. Heb ik het lot van de club in handen van jonge gastjes als Theo Janssen, Michael Jansen, Michael Dingsdag en Stijn Schaars gelegd.
 
Als we waren gedegradeerd, had de club waarschijnlijk niet meer bestaan. We waren zo goed als failliet. Niet veel later stond de club op het punt de stekker uit de jeugdopleiding te trekken. Konden we maar net voorkomen. Nu ziet gelukkig iedereen weer in dat het uit de eigen jeugd moet komen. De eigen jeugd heeft deze club al zo vaak gered.'
 
Sturing is de bruggenbouwer tussen de jeugd en het eerste elftal. 'Pröpper, Van Ginkel, Diks, Büttner moeten geen uitzonderingen zijn, dat moet de standaard worden. Je kunt er geen cijfers op leggen, maar het aantal talenten dat daadwerkelijk het eerste elftal haalt moet omhoog. Vitesse is een opleidingsclub, altijd al geweest. Ik weet dat hier de laatste jaren veel is gebeurd, maar de club is in feite niet veranderd.'
 

 
Chigirinskiy

Terug in het kantoor van Hamstra. We hebben inmiddels een aardig beeld waar Vitesse over een paar jaar moet staan. Er ligt een meerjarenplan waarbij de opleiding toonaangevend moet worden, de scouting een impuls krijgt en de aanvallende speelstijl zoals door Peter Bosz gepretendeerd leidend is. Alle jeugdteams moeten dominant en aanvallend voetbal spelen, de vijf-seconden-regel waarbij een elftal bij balverlies binnen vijf seconden de bal weer in bezit moet hebben, is heilig. Het is voor het eerst sinds de uitspraken van Merab Jordania in 2010 dat we de Arnhemse club op een lange termijnvisie betrappen. De Georgiër droomde van wedstrijden tegen Real Madrid en denkt aan een eerste elftal met spelers die weer uit Dieren en Eist komen.
 
De plotselinge koerswijziging is mede ingegeven door de regels van het Financial Fair Play. Vitesse mag niet investeren en heeft zeker nog een paar jaar nodig gezond te worden. Volgens de betrokkenen is grootaandeelhouder Alexander Chigirinskiy groot voorstander van de plannen, al kan niemand dat verifiëren. Duidelijk is dat Vitesse met de nieuwe koers een weg kiest waarbij het in de toekomst minder afhankelijk wordt van Russische roebels en Chelsea-huurlingen.
 
Het verhaal dat de bemoeienissen van de tandem Chigirinskiy-Abramovitch afnemen, gaat al langer en meerdere mensen binnen de club bevestigen dat Vitesse op den duur het aantal Chelsea-huurlingen wil minimaliseren. Komend seizoen blijft Vitesse, mede ingegeven door de financiële positie en het grote aantal wisselingen in de selectie, nog afhankelijk van Londen. Toch duurt het niet lang meer totdat er een Vitesse staat zonder Chelsea- inbreng. Eenvoudiger verwoord, als Vitesse het voor elkaar krijgt de tekorten weg te werken en op hetzelfde moment de jeugdopleiding en de scouting een enorme boost te geven, lijkt de rol van Chelsea-eigenaar Roman Abramovich overbodig.
 
Vitesse kiest een Arnhemse koers. 'Er is voldoende continuïteit binnen de club', meent Hamstra. 'De laatste vijf jaar heb ik vijf hoofdtrainers meegemaakt. Nu zijn we als organisatie zo ver dat we een volgende stap kunnen maken. Mo, Marc en ik hebben langlopende contracten. En als Peter Bosz op een dag vertrekt? Dan moet er een hoofdtrainer komen die meegaat in onze filosofie. Daar zijn wij verantwoordelijk voor.'
 
'Onze ambitie is om met onze jeugdopleiding structureel bij de topvijf van Nederland te horen. De laatste jaren hebben we het met beperkte middelen uitstekend gedaan. Nu moeten we door. Mijn eerste gesprek bij deze club ging over trainingspakken en reiskosten. Snelhechters kocht ik bij de Action, nu praten we over een gedetailleerd spelervolgsysteem. In dat licht gaat het geweldig met de Arnhemse opleiding.'
 

VI / Foto’s SV