Merchandise
Theo Bos: “Ik slaap al weken slecht”
Vitesse in verval vreest degradatie
Lang moet hij zich eenzaam hebben gevoeld, afgelopen zaterdag, in een uitverkochte Kuip. Theo Bos, geplaagde trainer van een zielloos team. Natuurlijk, uit bij Feyenoord valt er niets te verliezen. Wie rekent er nou op dat de revival van een ploeg zonder vertrouwen uitgerekend in Rotterdam-Zuid begint? En toch, een punt wegsnoepen bij een topclub had voor drie geteld. Al helemaal voor het vertrouwen. Exact een helft stond hij, gegeseld door de regen, langs de zijlijn. Coachen had geen zin. Zelfs het supportersgezang verstomde bij de suizende druppels. En toch schreeuwde hij soms, alleen al voor het gevoel.
Vlak voor het rustsignaal werd Bos beloond, via de gelijkmaker van de talentvolle Wiljan Pluim: 1-1. In de pikzwarte hemel boven De Kuip gloor-de even licht voor Vitesse en zijn trainer. Tot de Belgische scheidsrechter Serge Gumienny besloot de wedstrijd te staken vanwege het waterballet en Vitesse op woensdag 31 maart op herhaling mag. Ook dat nog, moet Theo Bos hebben gedacht. Alhoewel. ‘Soms zijn loterijen leuk. Maar ik moet zeggen dat het geluk dit seizoen niet zo vaak onze kant heeft gekozen. Dus dan maar liever geen loterij.’
Enkele dagen eerder likt Vitesse zijn wonden. Terwijl in Stadion Gelredome wordt teruggekeken op de thuisnederlaag tegen SC Heerenveen (0-1), steggelt de gemeenteraad over een nieuw miljoenenproject: de aanleg van een haven aan de Rijn. De Gelderse provinciehoofdstad hoopt aan allure te winnen door het doortrekken van de rivier, de stad in. Enkele politieke partijen hebben het echter wel gehad met de verkwistingen op het stadhuis, met in het achterhoofd nog de ellenlange vergaderingen over Vitesse. In het voorjaar 2008 zag de gemeente nog af van terugbetaling van een miljoenenlening. Nu zijn we twee jaar verder, en hebben de problemen van Vitesse zich verschoven van de financiën naar het veld. Achtervolgd door de aan het begin van het seizoen uitgesproken aspiraties – Vitesse wilde graag bij de eerste negen eindigen – is van enige ritme of regelmaat in de prestaties geen enkele sprake. En dus speelt in, volgens de eigen brochure, het grootste theater van Nederland inmiddels een team met de uitstraling van een huilende clown. De ploeg van Bos staat nog slechts één puntje boven de plaatsen die verplichten tot deelname aan de play-offs tegen degradatie.
Woedend
De onrust bij Vitesse is niet nieuw. Alleen lijken, met het naderen van de finish, de directe betrokkenen nu pas te beseffen dat het menens is. Drie weken geleden lieten de Arnhemmers zich in eigen huis vernederen door AZ (0-3), en stonden woedende supporters voor het stadion. Na de thuisnederlaag tegen SC Heerenveen was het niet anders. De fans zijn boos. Over spel, prestaties én beleid. ‘Ons eigen stadion moet weer een onneembare vesting worden,’ beleed Mare van Hintum kort na zijn aantreden als technisch directeur een van zijn doelstellingen. De kille tussenbalans: sinds 7 november wist Vitesse in eigen huis niet meer te winnen, in Gelredome een negatief clubrecord. Voorzitter Maasbert Schouten ging het gesprek aan met de supporters; doelman PietVelthuizen, Van Hintum en Bos evenzeer. Algemeen directeur Paul van der Kraan bleef wijselijk binnen. Zelden had een Vitesse-trainer zo veel krediet bij het Arnhemse publiek als Bos. Niet hem, maar de clubleiding wordt de teloorgang verweten. ‘En toch heb ik ze duidelijk gemaakt wat ik van die acties vind. Laat ik wel benadrukken dat ik het grootste deel van de fans wél respecteer, en ook wel snap dat ze boos zijn. Ik ben ook supporter. Maar dat emotionele geschreeuw werkt, in mijn ogen, echt averechts.’
Ook Maasbert Schouten is supporter. En sinds een aantal maanden voorzitter van de raad van commissarissen, boven¬dien. Bij wie kunnen we voor een analyse over de huidige situatie beter terecht dan bij de oud-topman van Afab? Wat je met geld al niet kunt doen. Eerst was Schouten lucratief hoofdsponsor, toen sprong hij – in zware financiële tijden – bij via de koop van een pakket clubaandelen, nu spreekt hij – in barre sportieve tijden -een kokende aanhang toe. ‘Wel een bijzondere ervaring,’ aldus de voorzitter. ‘Ik vond het mijn plicht naar buiten te gaan. Maar wat kun je doen? Het is een beetje stom om te beloven dat we de dingen gaan uitvoeren die ze willen. Ja, ze schreeuwen om het vertrek van het bestuur, maar dat is helemaal niet realistisch. Het enige dat ik dan kan doen, is hun zorgen delen.’ Schouten is een controlfreak. En een workaholic. Als hij ’s avonds om elf uur thuis komt, kruipt hij eerst achter zijn pc. ‘Onder meer om mailtjes van supporters te beantwoorden. Allemaal krijgen ze een-op-een een reactie. Zeker nu, die mensen liggen wakker van de situatie bij de club. Ook ik vind dat we de huidige toestand zeer serieus moeten nemen. Al blijf ik het iets ontastbaars vinden, hoe we in deze situatie zijn gekomen.’
Zorgelijk
Heel veel direct verstand van voetbal heeft hij niet, zo erkent Schouten. ‘Ik zal ook geen voorzitter zijn die zich met de opstelling gaat bemoeien.’ Toch laat de preses, vanuit zijn verantwoordelijkheid en visie, zijn gedachten regelmatig gaan over de huidige toestand van Vitesse. ‘Ik constateer dan een aantal zaken die zorgelijk zijn. Het eerste punt is de druk. Waarom presteren en spelen wij vaak beter tegen topclubs, dan tegen de ploegen waar we echt punten moeten halen? Daarnaast is er het feit dat het merendeel van de spelers niet op het niveau spelen dat ze eerder hebben gehaald. Dit seizoen springen alleen PietVelthuizen en Wiljan Pluim erbovenuit. Komt ook doordat er niet echt een hecht collectief lijkt te staan. Vanuit een collectief gaan spelers ook individueel beter presteren. Ik heb nu niet bepaald het gevoel dat ze elkaar onderling inspireren.’ Aan de potentie van de spelers ligt het niet, Schouten vindt dat Vitesse destijds goede inkopen leek te doen. ‘Wie had gedacht dat wij Julian Jenner, Rogier Molhoek, Frank van der Struijk en Nicky Hofs even zouden binnenhalen?
Daarna volgde nog Lasse Nilsson, een klasbak, en Dalibor Stevanovic, Sloveens international. Dat al die investeringen geen vruchten afwerpen, het is een raadsel.’
Binnengehaald voor het commerciële verhaal, maakt hij zich zorgen. In deze toch al niet florissante economische tijden, werken de huidige prestaties niet bepaald als een positief draaiend vliegwiel. ‘We moeten uitkijken, en dat meen ik echt, dat we niet afbreken waar we met z’n allen al jaren mee bezig zijn. Vaste partners zullen ons niet zomaar afvallen. Maar het was allemaal wel wat makkelijker toen we, kort voor de winterstop, tiende stonden. Op de lange termijn ligt hier een duidelijke visie. Een punt op de horizon waar we naartoe willen. Een vaste bespeler worden van de subtop en structureel tussen plaats zes en negen op de ranglijst eindigen, met incidenteel Europees voetbal. Daarvoor zijn randvoorwaarden nodig. Het gevaar is dat we door één slecht seizoen weer van voor af aan moeten beginnen.’ Over de toekomst van trainer Theo Bos heeft Schouten, ondanks de huidige situatie, geen twijfels. ‘Ik heb veel vertrouwen in Theo Bos en heb mijn kanalen via welke ik hoor wat er leeft in de groep en hoe spelers tegen bepaalde processen aankijken. Daarom weet ik dat de chemie tussen trainer en selectie nog altijd prima is. Een breuk is dan ook absoluut niet aan de orde.’
Mocht het alsnog zover komen, dan is bovendien de vraag: wie moet Bos ontslaan? Zelf zal de trainer niet opstappen. Enerzijds omdat hij een gezin heeft, maar nog veel belangrijker: hij zal zijn droom om bij zijn Vitesse te werken niet door eigen toedoen uit elkaar laten spatten. Schouten zegt niet voldoende verstand van voetbal te hebben, algemeen directeur Paul van der Kraan is er voor het overkoepelende beleid. Dan is er nog technisch directeur Mare van Hintum. Zijn toekomst is echter al maanden in nevelen gehuld. Hoe kun je een trainer van Vitesse op straat zetten als niet duidelijk is of je zelf over drie maanden nog wel in Arnhem werkt? De td flirtte eind november voor het eerst met een nieuwe verbintenis, tot dusverre zonder resultaat. Al klinken op bestuurlijk niveau tal van steunbetuigingen, de witte rook laat op zich wachten. Schouten, die inhoudelijk geen uitlatingen wenst te doen over de situatie, snapt wel dat nu niet het juiste moment is om duidelijkheid te brengen. ‘Laten we ons nu eerst maar op de prestaties richten, die hebben op dit moment de hoogste prioriteit.’ Van Hintum lijkt het zich echter niet te kunnen permitteren om binnenkort te breken met publiekslieveling Bos. Om nog maar te zwijgen over de financiële horde: geld voor een afkoopsom is er in Arnhem al helemaal niet.
Onvermogen
Ook de technisch directeur moet zich de huidige crisis aantrekken. Onder zijn bewind – inmiddels is hij twee jaar eindverantwoordelijk voor het technische beleid – werd een selectie samengesteld, die zich dit seizoen geen raad weet met de situatie. Het verloop is groot, slechts zes spelers uit de huidige selectie speelden in 2007 ook al in Arnhem. Onlangs legde Van Hintum een deel van de schuld bij de druk om in Gelredome te spelen en spelde daarmee indirect de selectie een brevet van onvermogen op. De statistieken van de huidige spelersgroep wijzen echter veroordelend in de richting van de technisch directeur. Van de gedane aankopen hebben tot dusverre alleen Rogier Molhoek en Dalibor Stevanovic, incidenteel, aangetoond meerwaarden te zijn. De eerste staat met een enkelblessure tot het einde van het seizoen aan de kant, de Sloveen is verworden tot bankzitter. Stokpaardje van Van Hintum is dat de eigen jeugd in Arnhem de toekomst heeft. De selectie is inderdaad de jongste van de Eredivisie, hoewel met Piet Velthuizen en Wiljan Pluim doorgaans slechts twee recent doorgestroomde talenten uit de eigen jeugd in de basis staan.
Grootste probleem lijkt echter nog het gebrek aan een natuurlijke hiërarchie. Het is een ongeschreven wet dat talenten wel floreren bij voorspoed, maar in tijden van oorlog niet geschikt zijn voor de frontlinie. Zie hier reden voor de Arnhemse zorgen. Santi Kolk (28) – bij Bos geen onbetwiste basisspeler – wordt gezien als ervaren, Piet Velthuizen (23) presenteert zich buiten het veld als leider. Als enige club op het hoogste niveau beschikt Vitesse niet over een routinier, die 31 jaar of ouder is. Theo Janssen, Gill Swerts, Remco van der Schaaf en Sebastién Sansoni vroegen te hoge salarissen tijdens de contractbesprekingen, maar de vervangers van deze degelijke stofzuigers zijn frêle en frivool. Niet voor niets gooide trainer Bos begin dit seizoen een lijntje uit bij Edgar Davids. Paul Verhaegh, die kort na de winterstop nog vrijwillig afscheid nam van zijn aanvoerdersband, ziet de situatie met lede ogen aan. ‘Ook ik weet dat er dingen mis zitten. Natuurlijk hoort deze selectie niet in deze regionen thuis, maar hoe vaker we dat zeggen, hoe verder we naar beneden zakken. We hebben het aan onszelf te wijten, het is een seizoen vol drama en tegenvallers. En we moeten de realiteit ook onder ogen zien. Willem II, komende zaterdag, wordt echt cruciaal. Inmiddels zijn we op een plaats beland dat we met alle scenario’s rekening moeten houden. Positieve garanties kan ik niet meer geven.’
Enge droom
Van alle betrokkenen waant Theo Bos zich vermoedelijk nog het meest in een enge droom. Groot en populair werd hij, als verdediger van Vitesse. Hij maakte de gouden jaren mee, speelde Europees voetbal. Nu zijn de Arnhemmers, onder zijn leiding, verworden tot een serieuze degradatiekandidaat. En we praten, inderdaad, met dezelfde trainer die vorig seizoen op de schouders ging omdat hij Vitesse in de tweede seizoenshelft uit de problemen wist te loodsen. ‘Zo vergankelijk is het, en het is nu inderdaad een stuk minder leuk. Ik slaap al weken slecht. Vooral ’s ochtends, dan lig ik te draaien en te malen. Als speler ging het altijd goed, bij FC Den Bosch heb ik geweldige tijden meegemaakt. Ik ben heel eerlijk: dit is nieuw.’ Wat Bos betreft heeft zijn ploeg de huidige crisis aan zichzelf te wijten. ‘Er zijn genoeg wedstrijden geweest waarin we hadden kunnen wegspringen. Dat hebben we nagelaten. De reden? Vitesse presteert al jaren ondermaats, en intern hebben we de oorzaken grotendeels wel op een rijtje. Die zitten zeker iets dieper, maar het heeft nu geen zin daar over na te denken. Pas als we veilig zijn, komen die zaken voor mij aan de orde en kunnen we overgaan tot echte veranderingen.’
Wanneer Bos zijn selectie doorlicht, voelt hij een gebrek aan balans. ‘We hebben wel veel van dezelfde spelers. Dat breekt je op als je dingen wilt forceren. En ik mis een type-Sansoni. Iemand die met zijn vuist op tafel slaat als het slecht gaat en voor wie andere spelers ook een stapje harder lopen, Maar wat hadden we moeten doen? Contracten liepen door, Je kunt spelers toch ook moeilijk op straat zetten?’ En wat zijn eigen positie betreft, hij weet hoe de voetballerij werkt. ‘Die dreiging is nooit leuk, maar ik weet zeker dat ik het lek boven krijg. Intussen evalueer ik mezelf ook, hoor, wij als technische staf hebben ook fouten gemaakt.’ Komende zaterdag, omstreeks half negen ’s avonds, kan de toekomst er heel anders uitzien. Ook Bos weet, een nederlaag tegen Willem II is vermoedelijk desastreus voor het verdere verloop van de competitie. De kans op deelname aan de play-offs tegen degradatie wordt dan opeens wel heel reëel. Bos: ‘Tegelijk kan één overwinning het tij voor ons helemaal keren. Het huidige probleem is een kwestie van vertrouwen, dat ontbreekt. We moeten het tegen Willem II laten zien. Maar wat er ook gebeurt, het seizoen krijgt er geen kleur mee door. Ik kijk hier komende zomer hoe dan ook met een zuur gevoel op terug.’
