Merchandise
Van hard trainen word ik wel slank maar niet happy
Veel Griekser dan Delphi kan een Grieks restaurant niet zijn. Olijfbomen, behang met marmermotief, beelden van helden en goden uit de Griekse mythologie. Ja, ook van Ajax, de club die Janssen in augustus na een seizoen verruilde voor Vitesse. De Arnhemmers speelden nog nooit zo’n goede eerste seizoenshelft en staan nu vierde in de eredivisie. Janssen is, in zijn elfde Vitesseseizoen, de onbetwiste leider van het elftal. Het is het laatste hoofdstuk van zijn voetbalcarrière. Tijdens zijn eerste thuiswedstrijd dit seizoen ontrolden de supporters een gigantisch spandoek: Theo welkom thuus. True love never dies. Theo Janssen kent Zagkotsis al sinds hij veertien jaar geleden debuteerde in het eerste van Vitesse. Zagkotsis, een 54-jarige Griek die 42 jaar geleden van een klein dorpje op de Peloponnesos met zijn ouders naar Nederland kwam, is bij Vitesse een bekendheid. Alle spelers komen hier. Ook was hij tolkvan voetballer Nikos Machlas, die net als Janssen eerst bij Vitesse speelde en later bij Ajax. Met Janssen werd hij vrienden, al wordt hij soms ook als tweede vader omschreven. Zagkotsis: ‘Dat doet de buitenwereld. We zijn broertjes.’
Janssen wordt gefotografeerd, pal voor het raam. Dat ligt aan een drukke straat en er zijn geen gordijnen. Eerst wil Theo zijn shirt niet uitdoen, maar na even aandringen gaat hij toch overstag. Een voorwaarde: de foto mag maar tot vlak onder de schouders. Midden op zijn borst heeft hij het gezicht van zijn 6-jarige dochter Iris laten tatoeëren. ‘Die tatoeages heb ik voor mezelf. Niet iedereen hoeft ze te zien. Het is misschien een stomme vergelijking, maar als een vrouw een decolleté heeft, vraag je toch ook niet of je de rest mag zien, omdat je nieuwsgierig bent?’ Het is twee dagen na PSV-Vitesse, door de Arnhemmers met 1-2 gewonnen. ‘Iedereen heeft het weer over je’, zegt Zagkotsis. Janssen haalt zijn schouders op. Complimenten doen hem weinig, net als kritiek. ‘In de voetbalwereld praat iedereen elkaar na.’ Zagkotsis: ‘Het is een papegaaienwereld. Theo houdt daar niet van.’
Theo houdt ook niet van interviews. ‘Maar tot nu toe vind ik het niet erg’, zegt hij als de band 50 seconden loopt. ‘Tot nu toe. Maar goed, vertel eens iets over jezelf. Staat de band al aan?’
Het liefst zou hij gewoon voetballen, zonder dat gedoe eromheen. Dat is lastig, want journalisten willen Theo. Een van de weinige voetballers die geen blad voor de mond neemt. Een straatschoffie, een feestbeest, een explosief type – dat is het beeld. Maar Janssen kiest zijn woorden zorgvuldig, is charmant, af en toe brutaal, af en toe verlegen. Ja, hij rookt. ‘Nou en. Genoeg mensen roken. Zijn dat slechte mensen? Ik ben de enige profvoetballer van wie het bekend is, maar ik zie het wekelijks gebeuren. De rest doet het stiekem, in een hoekje. Ik niet.’
Deze zomer bleek dat Janssen bij Ajax niet kon rekenen op een basisplaats. Na een gesprek met trainer Frank de Boer trok hij zijn conclusies. ‘Als het zo zit, wil ik vertrekken, heb ik gezegd. En als ik wil vertrekken, ga ik ook vertrekken. Ik heb een mooi jaar gehad bij Ajax, alleen: het was maar een jaar. Een klein deel van mijn leven, dat ik waarschijnlijk snel zal vergeten.’
Over dat gesprek zegt Janssen verder niets. Over Amsterdam, droogjes: ‘Ik heb er niks mee, maar ook niks tegen. Het is een mooie stad. Altijd wat te doen. Veel concerten.’ Daarna: ‘Waar kom je vandaan? Amsterdam? Hmm. Nou ja, kun jij ook niks aan doen.’ Die reputatie van provocateur kwam niet uit de lucht vallen. Janssen gold als een van de grootste talenten van Nederland, maar buiten het veld ook als een van de meest onberekenbare. Hij kreeg bij Jong Oranje een voorwaardelijke schorsing van een jaar opgelegd omdat hij tijdens een sportwandeling in het haventje van Toulon medespeler Peter Wisgerhof in het water had geduwd. Die had tegen Janssen gezegd dat hij van vissen hield. ‘Ga ze maar vangen dan’, zei Janssen.
Voetbal was leuk, maar bijzaak. ‘Ik was 17 toen ik debuteerde. Een naïeve jongen. Iedereen vond me bijzonder, en op een gegeven moment ging ik daar zelf nog in geloven ook. Ik ging veel uit, leefde niet zoals ik had moeten leven.’
Nadat hij in 2002 tijdens een wedstrijd met een blessure was uitgevallen, werd hij dezelfde avond op de Arnhemse Korenmarkt gesignaleerd. Toenmalig Vitesse-trainer Ronald Koeman degradeerde hem voor straf naar Jong Vitesse, waar Jsnssen zijn scheenbeen brak. Na één seizoen niet voetballen, woog hij 98 kilo, 14 kilo boven zijn streefgewicht.
Ben jij voor een trainer moeilijk te corrigeren?
‘Als iemand zei wat ik niet mocht of kon doen, deed ik het juist. Dat trekje heb ik nog steeds. Dus het antwoord is: heel moeilijk. Ik ben eigenwijs en ik hou van discussie. Soms zoek ik het bewust op, lok ik het uit, ook als ik weet dat ik geen gelijk heb. Soms ben ik echt boos. Dan is alles en iedereen slecht.’
Als jij de discussie aangaat, win je die dan?
‘Wat denk jij?’
Ik denk het wel.
Grijns.
Dat lijkt me voor een trainer best vervelend.
‘Ik bén ook vervelend voor een trainer.’
Met Aad de Mos ben je een keer bijna op de vuist gegaan.
‘Ja, dat klopt. Met Aad kon ik het redelijk vinden, maar soms konden we elkaar ook wel afschieten. We zijn allebei explosieve types. Een dag voor een wedstrijd sprak ik een uur met hem over tactiek en over mijn rol in het veld. Ik had er zin in. De volgende dag hoorde ik dat ik op de bank zat. Toen was ik link. Ik zei: ik stap nu in de auto naar huis. Toen werd Aad heel kwaad op mij. Op een gegeven moment ging ik gewoon op hem af, ik wilde hem pakken. Hij mij trouwens ook. Dat is natuurlijk vrij extreem. Er zijn spelers tussen gesprongen om dat te voorkomen, anders was het uit de hand gelopen. Daarna ben ik in de auto gestapt en naar huis gereden.’
De Mos zette Janssen naar aanleiding van het incident uit de selectie, een beslissing die een dag later door de clubleiding werd teruggedraaid. Conclusie: probeer niet Theo Janssen te corrigeren. ‘Ik ben ook niet gek. Toen dat gebeurde, heb ik gelijk de clubleiding gebeld om mijn kant van het verhaal te vertellen. Ik vond niet dat ik mijn excuses moest aanbieden, dus dat heb ik ook niet gedaan.’ Gemakzuchtig – ook dat woord kleeft aan Theo Janssen. Hij zou te lang bij Vitesse zijn gebleven. Tien jaar namelijk, vsn 1998 tot 2008, met een half jaar RC Genk tussendoor. Hard trainen was nauwelijks nodig, de beste was hij toch wel. Pas na zijn overstap naar FC Twente in 2010 werd duidelijk hoe goed Janssen was. Twente werd voor het eerst landskampioen. Het jaar daarop won de club de KNVB Beker en won Janssen de Gouden Schoen, voor beste speler vsn de eredivisie.
Had je meer uit je voetbalcarrière kunnen halen als je fanatieker was geweest?
‘Als ik me op mijn gemak voel, presteer ik beter. Als ik voor de buitenwereld keihard zou trainen, ben ik misschien wel heel slank, maar niet happy. Misschien had ik dan minder bereikt dan nu. En wat is te zwaar? Vind je me dik, nee toch?’
De vraag is: heb je het maximale uit je talent gehaald?
‘Of ik denk dat ik bij een grotere club had kunnen spelen? Ja. Of ik denk dat ik in plaats van één ook zes jaar bij Ajax had kunnen spelen? Ja. Ben ik in het begin van mijn carrière te lang bij Vitesse gebleven? Ja. Maar weet je wat het is? Ik vind het wel prima, zo.’
Vroeger had Theo Janssen helemaal geen grote bek. Zijn broers, één ouder, één jonger, stonden vooraan als er wat te beleven was. Theo niet – hij was zelfs te verlegen om de andere jongetjes te vragen of hij mee mocht voetballen. Hij schoot vaak de hele middag een bal tegen een muur, alleen. Daar in ’t Broek, een volksbuurt in Arnhem, gebeurde weleens wat: vechtpartijen, soms vielen er schoten. ‘Ik heb het nooit als gevaarlijk ervaren. Een volksbuurt is een eenheid, een dorp binnen een stad. Iedereen lette op elkaar. De sociale controle was enorm. Ik heb me er heerlijk gevoeld en ben blij dat ik daar ben opgegroeid.’
Moeder was thuis, vader werkzaam in de bouw, tot hij vanwege rugklachten werd afgekeurd. Theo was een buitenbeentje in het gezin, de stille, een jongen die weinig aandacht vroeg. ‘Ik was een braaf kereltje. Mijn broertje is als kleine jongen op straat aangereden en lag een tijdje in coma. Daarna is hij van de eerste verdieping uit het raam gevallen. Hij was een tijdje lastig en agressief, had extra aandacht nodig. Dat snapte ik. Ik trok naar mijn zeven jaar oudere zus. Zij ontfermde zich een beetje over mij.’
Vroeger zaten zijn ouders elke thuiswedstrijd op de tribune. Sinds zijn vader ernstig ziek werd, is mondkanker gehad. Het gaat nu beter, maar als je dat hebt gehad, dan zie je er – laten we het daarop houden – anders uit dan daarvoor. Hij voelt zich in het stadion niet op zijn gemak. Hij zegt het niet, maar dat weet ik. Allebei zijn we geen praters. Toen het met mij slecht ging, praatte ik daar met niemand over. Ik stopte het weg.’ Janssen doelt op de periode na het ongeluk dat hij in 2009 veroorzaakte. Na de wedstrijd FC Twente-Vitesse sloeg zijn auto om half twee ’s nachts met vier inzittenden over de kop. Geen van allen kon zeggen wat er was gebeurd. Janssen brak zijn neus, twee anderen, onder wie zijn broertje Johan, bleven ongedeerd. Maar oud-keeper Kevin Moeliker, een vriend van Johan, lag twee weken in coma. Hij hield blijvende hersenschade aan het ongeluk over. Later bleek dat Janssen te veel had gedronken. Hij werd vrijgesproken van het veroorzaken van het ongeluk, maar er loopt nog steeds een procedure waarin Moeliker schadevergoeding eist.
Door FC Twente werd Janssen twee maanden geschorst. ‘Ik zat thuis op de bank met de gordijnen dicht. Televisie uit, geen radio, geen kranten. Me verstoppen. Stomme series kijken, om maar niet aan iets anders te hoeven denken. Hoe los je zoiets op? Ik zat helemaal vast. Mijn vrouw zei: als je niet met mij praat, praat dan met iemand anders. Ik heb een paar keer met een psycholoog gepraat. Wat er precies voorafgaand aan het ongeluk gebeurde, weet ik nog steeds niet. Ze zeggen: dat stop je zo diep weg, daar kom je nooit meer bij.’
Had je iets aan die psycholoog?
‘Iets, maar dit soort dingen moet je zelf oplossen. Ik zal er altijd een rotgevoel over houden, ik draag het voor de rest van mijn leven met me mee. Kevin functioneert minder dan voor het ongeluk, en daar was ik, hoe je het ook wendt of keert, verantwoordelijk voor. Dat geeft een heel zwaar gevoel.’
Jullie praten nog steeds niet met elkaar. Waarom niet?
‘Na het ongeluk hebben we met elkaar gesproken. Op een gegeven moment is dat gestopt, toen er advocaten bij kwamen. Hij werkt bij Vitesse als keeperstrainer, dus ik zie hem nu vrij regelmatig. Als we elkaar tegenkomen, praten we even. Maar niet over dat.’
Is dat niet jammer?
‘Nee. Ik weet het niet meer, hij weet het niet meer. Waarover moeten we dan praten?’
Je hebt in die periode overwogen te stoppen met voetbal.
‘Ik dacht: laat me met rust, ik stop er lekker mee, dan is iedereen me over een jaar vergeten en hoef ik het er nooit meer over te hebben. Het komt nu altijd weer ter sprake. Het is niet alleen voor mij lastig, maar ook voor hem.’
Tijdens het interview gaat Zagkotsis af en toe achter Janssen staan om hem bij zijn nek of oren te pakken. ‘Wat is-ie lelijk hè’, zegt hij dan. ‘Gelukkig krijgt hij in januari een beugel.’
Of hij zegt: ‘Knap is-ie hè. Theo wordt elk jaar knapper, echt waar hoor.’ Soms fluit Janssen tussen zijn tanden en wappert hij met zijn hand, ten teken dat Zagkotsis iets voor zichzelf moet gaan doen. ‘Dat ding staat aan, jongen, laat me nou praten.’
Janssen is tien jaar samen met zijn vrouw Natasha. ‘Ik was 21 en net vrijgezel, zij is een paar jaar ouder. We kwamen elkaar tegen in de kroeg, keken elkaar aan en wisten het.’ Ze is geen voetbalvrouw, zegt Janssen. Ze heeft een hbo- opleiding gevolgd en werkt op een rederij. ‘Ze maakt contracten, voert besprekingen. Ze is, hoe zegje dat?Jezus, ik ben daar zo slecht in – manager?’ Bijna was het dit jaar nog Turkije geworden, Bursaspor in plaats van Vitesse. ‘De vraag was: gingen we nóg een paar jaar voor mij kiezen, of gingen we voor het gezin en de carrière van mijn vrouw? We hebben in overleg voor het tweede gekozen.’ Sinds vijf jaar woont het gezin in een nieuwbouwwijk in Arnhem-Zuid. ’t Broek is veranderd. ‘We zijn verhuisd vanwege de scholen. In ’t Broek zou mijn dochter in een klas met bijna alleen Turkse en Marokkaanse kinderen zijn terechtgekomen. Dat leek me geen goed idee. Ik zie mijn dochter liever op een gemengde school.’
Je hebt ook een zoon uit een eerdere relatie, waar je geen contact mee hebt.
‘Klopt. Zij was toen 18, ik 21. Alleen de eerste anderhalf jaar van zijn leven heb ik hem gezien. We waren allebei te jong. Ik was een kind, niet klaar om vader te worden. Over het waarom kan ik verder niet veel zeggen, maar ik hoop dat ik hem ooit kan uitleggen waarom het zo is gelopen.’
Hij is 10. Weet hij wie jij bent?
‘Natuurlijk. Hij weet precies wie ik ben en wat ik doe. Ik kan me goed voorstellen dat hij met zijn vriendjes speelt en zegt: Theo Janssen is mijn vader. En dat zijn vriendjes zeggen: nou, waar is-ie dan? Ik begrijp dat dat zwaar voor hem is, maar ik kan hem niet zomaar terug in mijn leven halen. Ik kan niet tegeneen meisje van 6 zeggen datze een halfbroer heeft, daar is ze te jong voor. Ik moet er honderd procent van overtuigd zijn dat ik het wil, dat mijn gezin er klaar voor is. Af en toe een uurtje, of een middag – dat werkt niet. Dan geef ik hem een klein beetje, maar laat ik hem niet toe in mijn leven. Ik denk dat ik mezelf, en hem ook, daar eerder nog verdrietiger mee zou maken.’
Daar is Zsgkotsis weer. ‘Goed gezegd, jongen. Theo is een fenomeen, en dat zit hem niet in zijn benen. Als hij z’n best doet, heeft-ie binnen een jaar zijn vwo-diploma. Het is een jochie nog, 31, zijn hele leven ligt nog voor hem.’ Hoe goed Vitesse ook presteert, Janssen verheugt zich op het einde van zijn profcarrière. ‘Ik ben er wel klaar mee. Met de trainingskampen, met de pers, met alles en iedereen. De wedstrijden zijn leuk, de rest is werk. Na iedere zomer wordt het erger; dan moet je weer, na vijf weken vakantie. Wekenlang trainen, fit worden. Ik wil me gaan richten op wat voor mij echt belangrijk is: mijn gezin. Het leven naast het voetbal.’
Zagkotsis: ‘Zo is dat. Het belangrijkste is het leven zelf. Wil je nu iets eten, een tomatensoepje ofzo?’ Theo: ‘Ja, met een balletje.’
THEO JANSSEN
27 juli 1981 geboren in Arnhem
1999-2008 Vitesse
2003 Verhuurd aan KRC Genk
2008-2011 FC Twente (landskampioen in 2010, KNVB beker in 2011, Gouden Schoen in 2011)
2011-2012 Ajax (landskampioen in 2012)
(Red.: eerder plaatsten wij de verkorte, digitale versie van het artikel)
