Vijf tactische dingen om op te letten bij Ajax – Vitesse

1. Benut Ten Hag de Kudus-trukendoos?

De vorige krachtmeting tussen Ajax en Vitesse zal bij weinig voetballiefhebbers nog helder op het netvlies staan. Een blik op de opstelling van Erik ten Hag destijds voelt bijna als een vorig seizoen. Andre Onana verdedigde nog gewoon het doel. Sergiño Dest viel in als rechtsback. Zakaria Labyad was nog de spits. Maar de meest opvallende rol was voor Mohammed Kudus, die als vervanger van de afwezige Ryan Gravenberch de harten van de Ajax-fans veroverde. Met zes succesvolle dribbels en een assist op de winnende goal was de Ghanees goud waard om aan de Vitesse-druk te ontsnappen. Richting de bekerfinale is Kudus daarmee een interessante optie.

Voor Kudus pleit vooral dat hij met zijn trukendoos een antwoord formuleert op de pressingstijl van Vitesse. Tijdens de competitiewedstrijd stond hij vooral tegenover Oussama Tannane, die hij met zijn versnellingen vaak van zijn af kon schudden. In De Kuip ligt die kans er in principe weer. Alleen is het de vraag of Ten Hag het de moeite waard vindt om daarvoor met zijn middenveld te schuiven. In principe heeft de Ajax-trainer zijn vaste samenstelling gevonden met balafpakker Edson Álvarez, Ryan Gravenberch en Davy Klaassen. Dus zal Kudus waarschijnlijk als joker vanaf de bank komen.

Ook al omdat Kudus sinds zijn blessure nog niet in een goede vorm steekt. ‘De blessure die hij gehad heeft, moet je echt niet onderschatten. Maar het is zo’, beaamde hij na de uitschakeling tegen AS Roma de mindere fase van de middenvelder. ‘Zijn potentieel, dat zie je duidelijk, maar hij heeft tijd nodig om terug te komen. We moeten hem vertrouwen en krediet geven, want we weten dat hij het kan. Dan zal het vast heel snel terugkomen.’

2. Vindt Riechedly Bazoer een uitweg?

Bij Vitesse begint alles met Riechedly Bazoer en Oussama Tannane. Vaak is Bazoer de speler die als laatste man in de driemansdefensie de aanvallen opzet. Waarop Tannane op de helft van de tegenstander voor de creatieve impulsen moet zorgen. De afgelopen maanden hebben geleerd dat vooral bij het vroegtijdig afstoppen van Bazoer een sleutel ligt bij het onschadelijk maken van Vitesse. Dat is niet heel eenvoudig, omdat hij vaak inschuift naar het middenveld.

In de Johan Cruijff Arena koos Ajax ervoor om Bazoer op te vangen met Labyad als terugvallende spits. Na rust gebeurde dat vanwege een rode kaart voor Álvarez met Dusan Tadic in die rol.

De duels met AS Roma suggereren dat Ajax tegen Vitesse wederom druk gaat zetten met de twee vleugelspitsen en centrumspits op de driemansdefensie. Dat betekent dat de vleugelverdedigers van Ajax vaak de wingbacks van Vitesse op moeten vangen. Een gevolg daarvan is dan weer dat de twee centrale verdedigers in directe duels kunnen komen met de spitsen. In de Eredivisie had Perr Schuurs het daarom erg lastig met de beweeglijke Loïs Openda.

3. Lukt het Vitesse om hoog druk te zetten?

Thomas Letsch heeft in alle wedstrijden de intenties getoond om hoog druk te zetten. De Duitse trainer past zijn ploeg op hoofdlijnen zelden aan. Vitesse is elke competitiewedstrijd gestart vanuit een 3-5-2 met Bazoer als libero en twee wingbacks die veel naar voren trekken. In combinatie met de voorste vier spelers die veel van positie wisselen, maakt dit Vitesse een dynamisch geheel. De grootste kracht van Vitesse ligt in de pressing. Met drie centrale verdedigers, drie centrale middenvelders en twee centrumaanvallers is er veel bezetting in het centrum. Doordat Danilho Doekhi en Jacob Rasmussen als centrale verdedigers niet bang zijn om door te dekken naar het middenveld, is het lastig voor opponenten daar ruimte te vinden. De spitsen positioneren zich vaak tussen de centrale verdedigers en backs van de tegenstander.

Gevolg van dit alles is dat de opbouw bij opponenten van Vitesse vaak via de backs verloopt. Daar ligt in eerste instantie namelijk ruimte, terwijl het centrum overvol is. Zo’n pass naar de vleugel is precies wat Letsch beoogt, want dan kan daar druk ontwikkeld worden. Vaak nemen wingbacks Eli Dasa en Maximilian Wittek daarvoor het initiatief. Waarop de rest van het team ook richting balkant beweegt.

4. Zet Ajax zijn backs aan de binnenkant?

Aangezien Ten Hag en Letsch beiden trouw zijn aan hun vaste formatie, liggen de grootste tactische vraagstukken in details in de invulling. De voornaamste variabele is de bezetting op de vleugels bij Ajax. Ten Hag zet daar vaak een van beide spelers aan de binnenkant en de andere aan de buitenkant. Per wedstrijd kan het verschillen waar de backs of de buitenspelers over het algemeen staan.

In het eerste duel met Vitesse speelt Ajax vaak met Noussair Mazraoui en Nicolás Tagliafico tegelijkertijd aan de binnenkant. In theorie is het grootste voordeel daarvan dat Vitesse voor lastige keuzes komt. Gaan de wingbacks ook helemaal in het centrum door op Mazraoui en Tagliafico? En hoe moeten in dat geval de buitenspelers opgevangen worden die breed staan?

5. IS VITESSE FRISSER DAN AJAX?

Voor Vitesse is het een groot voordeel dat Ajax donderdag nog een Europese uitwedstrijd gespeeld heeft tegen AS Roma. Dat blijkt uit een onderzoek door de World Football Academy van Raymond Verheijen. Op basis van meer dan 27.000 wedstrijden tussen 2001/02 en 2010/11 kwamen daar heldere conclusies uit.

Na slechts twee rustdagen (bijvoorbeeld donderdag-zondag of woensdag-zaterdag) hebben voetbalploegen:

– Minder kans om te winnen (-40%)

– Meer tegendoelpunten in het laatste half uur (+75%)

– Minder doelpunten voor in laatste half uur (-70%)

Dat effect is sterker indien een elftal na slechts twee rustdagen een uitwedstrijd speelt. Zoals de reistijd van een Europese uitduel ook bepaald geen voordeel is voor Ajax. De vraag is dus of Vitesse frisser gaat zijn en in staat is dat voordeel uit te buiten. Geen wonder dat Letsch er op hamert dat zijn ploeg nog intensiever en agressiever moet spelen dan in de eerdere wedstrijd tegen Ajax.