Merchandise
Vitesse, snel kampioen of snel failliet?
Het ligt voor de hand dat een multimiljonair op zoek naar een landskampioenschap niet naar Engeland kijkt, waar voetbalwinst duur wordt betaald, maar naar Nederland. Nederlandse voetballers behoren tot de beste van de wereld, dat is afgelopen zomer bewezen, en de vaderlandse competitie is te winnen met, voor steenrijke mensen, weinig geld. Ik stelde me, al dromend, daarom wel eens voor dat er een voetbalmecenas langskwam die een Nederlandse club opkoopt, de beste Nederlandse spelers in die club weet te verzamelen en vervolgens met die club landskampioen wordt en in één moeite door de Champions League wint. Het was een dagdroom bij het aanschouwen van het geworstel van mijn jeugdliefde FC Utrecht of van mijn echtgenote bij Willem II. Maar het was een droom die uit zou kunnen komen. Als Zjordania zich pakweg vijf jaar eerder in Nederland had gemeld, was de WK-finale van dit jaar in feite een finale tussen een verzwakt FC Barcelona en de FC Zjordania geweest! Kortom, een Nederlandse club had minstens in de halve finale van de Champions League kunnen staan.
Maar Zjordania heeft zich dus nu pas in Nederland gemeld en niet vijf jaar geleden. FC Zjordania wordt bovendien geen FC Utrecht en ook geen Willem II, maar Vitesse. De Nederlandse vedetten spelen inmiddels vrijwel allemaal in de 'grote' competities. Die zijn dus ongetwijfeld te duur, zelfs voor Zjordania. Wat Nederlandse voetballers betreft zal hij zich moeten beperken tot jongere voetballers. Hoewel momenteel veel jeugdspelers hun opwachting maken in de eredivisie, is het nog niet helemaal duidelijk of hier ook echt de vedettes van de toekomst onder zitten. Dat is voor ieder financieel directeur van een voetbalclub en dus ook voor Zjordania het dilemma: als je een jonge speler later met winst wilt verkopen, moet hij direct een hoog salaris krijgen, omdat die speler anders voor een habbekrats naar een andere club kan vertrekken.
Maar als die speler de verwachtingen dan niet waarmaakt (Sulejmani!), wordt de salarislast een loden last. Voor de grote Europese topclubs was dat nooit zo'n groot probleem. Zij kochten zoveel spelers dat een paar miskopen sportief succes niet in de weg stond. Dat konden die clubs ook doen omdat zij door de grote markt die zij bedienen gegarandeerd over veel inkomsten uit televisierechten, kaartverkoop en allerhande merchandising beschikken. Daarom konden mislukte spelers gewoon op de reservebank blijven zitten, vaak tussen spelers die helemaal niet mislukt waren, maar toch met een rol als reserve genoegen moesten nemen. Het schijnt dat Zjordania rijk is geworden van de handel in voetballers. Het lijkt me niet dat hij daar ook in Nederland rijk van kan worden: als er door hem aangetrokken spelers mislukken, blijft er maar een kleine gegarandeerde inkomstenbron over en ligt verlies op de loer. De meeste eredivisieclubs in Nederland kunnen daar over meepraten. Diverse clubs balanceren langs de financiële afgrond omdat de salarissen hoog zijn en de transferinkomsten laag. Daarom is de grote vraag, wat wil Zjordania? Als hij, à la Dirk Scheringa, voormalig bankdirecteur en oud-voorzitter van AZ, alleen maar een speeltje wil waar hij een deel van zijn (of andermans) geld in stopt, dan kan Vitesse nog wel enig plezier beleven, zoals het beloofde kampioenschap.
Als Zjordania een zetbaas is van Chelsea-eigenaar Abrahamovitsj, zoals door sommigen wordt gesuggereerd, wordt Vitesse een proeftuin voor talenten. Als die goed genoeg zijn, mogen ze naar Chelsea. Anders blijven ze bij Vitesse of worden ze verkocht aan de subtop in Europa. Dat maakt niet zo heel veel verschil met de huidige situatie in het Nederlandse voetbal. Dus, daar zal de club niet slechter van worden.
Als Zjordania ook een mooi rendement op zijn investeringen wil, kan hij echter beter een groter voetballand uitzoeken om zijn geld in te steken. Anders is Vitesse over een paar jaar failliet en zal de Gelredome alleen nog maar gebruikt kunnen worden voor popconcerten.
Harrie Verbon is hoogleraar Openbare Financiën aan de Universiteit van Tilburg.
